MODERNIZM W POLSCE. Tom 34
Książka przedstawia polską poezję najnowszą (powstałą po 1989 roku) z perspektywy melancholii, która wydaje się dzisiaj jedną z najważniejszych kategorii opisu artystycznych reakcji na rzeczywistość. Przedmiotem analizy w poszczególnych rozdziałach jest twórczość: Tadeusza Różewicza, Jarosława Marka Rymkiewicza, Ryszarda Krynic-kiego, Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego, Anny Piwkowskiej i Marzanny Bogumiły Kielar, Tomasza Różyckiego i Dariusza Suski, Jolanty Stefko, Andrzeja Sosnowskiego oraz Julii Fiedorczuk. Każdy z tych przypadków melancholii
rozpatrywany jest z innego punktu widzenia, tak by uwyraźnić różnice światopoglądów poetyckich, różnice poetologiczne i pojemność samego pojęcia melancholii. Mimo iż na podstawie tekstów da się opracować „model” melancholii ponowoczesnej, większość poetów realizuje w swojej twórczości jednak jej wzór „tradycyjny”, przeżyciowy, egzystencjalny. Ponowoczesna melancholia, w której brak przestał boleć, a stał się czymś naturalnym, przede wszystkim naturalnym stanem języka (opartego właśnie na „źródłowym”, założycielskim braku – Blanchot, Lacan i ich postmodernistyczne „przepisanie” przez Derridę), w polskiej poezji nie wydaje się projektem w pełni przekonującym. Być może dlatego, że sam fenomen ponowoczesnej melancholii jest projektem cokolwiek podejrzanym. Czy „brak, który nie boli”, może być traktowany jako melancholiczny? Melancholia w przypadku poetów sytuujących się po stronie ponowoczesności z jednej strony wydaje się częścią językowo-filozoficznego eksperymentu, z drugiej jednak – może stanowić argument na rzecz tezy, że eksperyment ten nie jest stuprocentowo udany. Przyznanie ponowoczesnej melancholii racji istnienia wymaga przemodelowania tego pojęcia w kierunku „niedeficytowości” braku. Tam natomiast, gdzie brak nadal oznacza deficyt, należałoby uznać, że nie doszło do jego pełnej postmodernizacji.
Alina Świeściak – adiunkt w Zakładzie Literatury Współczesnej Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej Uniwersytetu Śląskiego, redaktor naczelna Kwartalnika Kulturalnego „Opcje”. Autorka książki Przemiany poetyki Ryszarda Krynickiego (Kraków 2004) oraz artykułów i recenzji poświęconych poezji najnowszej.
SPIS TREŚCI
WSTĘP
I. MELANCHOLIA I KRYTYKA KULTURY. TADEUSZ RÓŻEWICZ
II. MELANCHOLIA VERSUS TRADYCJA. JAROSŁAW MAREK RYMKIEWICZ
III. WYMIARY PUSTKI. RYSZARD KRYNICKI
IV. ŚMIERTELNE SUBLIMACJE. EUGENIUSZ TKACZYSZYN-DYCKI
V. MELANCHOLIA ZMYSŁOWOŚCI. ANNA PIWKOWSKA
DRAMAT POSZCZEGÓLNOŚCI. MARZANNA BOGUMIŁA KIELAR
Melancholia zmysłowości. Anna Piwkowska
Dramat poszczególności. Marzanna Bogumiła Kielar
VI. MIĘDZY SYMBOLEM A ALEGORIĄ. TOMASZ RÓŻYCKI
ALEGORIE. DARIUSZ SUSKA
Między symbolem a alegorią. Tomasz Różycki
Alegorie. Dariusz suska
VII. JĘZYK DEPRESJI. JOLANTA STEFKO
VIII. MELANCHOLIA PONOWOCZESNA. ANDRZEJ SOSNOWSKI
IX. „NAJWYŻSZA FIKCJA” MELANCHOLII. JULIA FIEDORCZUK
ZAKOŃCZENIE
BIBLIOGRAFIA
INDEKS RZECZOWY
INDEKS NAZWISK
SUMMARY
