Traktat filozoficzny, podejmujący fundamentalne zagadnienia epistemologii i metafizyki, a także filozofii człowieka, będący kontynuacją projektu uprawiania filozofii w perspektywie analiz metafilozoficznych, realizowanego w poprzednich książkach Jana Hartmana: Heurystyka filozoficzna oraz Techniki metafilozofii. W swojej nowej książce prof. Hartman prezentuje nowe argumenty na rzecz sceptycyzmu oraz nową, radykalną propozycję obalenia założeń tradycji metafizycznej oraz transcendentalnej. Perspektywa sceptyczna prowadzi autora w kierunku minimalistycznej antropologii.

Z recenzji prof. Jozefa Lipca: Nie wykluczam, że Jan Hartman napisał rzecz najistotniejszą w swoim dotychczasowym życiu naukowym, zwieńczoną jednoznacznym credo. Chodzi, po pierwsze, o jawną, zdeklarowaną, apologię sceptycyzmu. Po drugie, o taki jego kształt, który wyrasta wprost z krytyki transcendentalizmu. Pod tym względem książka Hartmana stanowi dokonanie zdecydowanie nowatorskie.
Z recenzji prof. Szymona Wróbla: Mamy tu przemyślany, dojrzały projekt programu filozoficznego, który uwzględnia główne dziedziny zainteresowań filozoficznych – epistemologię, metafizykę i etykę, Sceptycyzm jest wspólnym mianownikiem tych trzech pól roboty filozoficznej.

Prof. Jan Hartman kieruje Zakładem Filozofii i Bioetyki na Wydziale Nauk o Zdrowiu Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest autorem dwunastu książek, z których najważniejsze to Heurystyka filozoficzna (1997) oraz Techniki metafilozofii (2001). Zajmuje się metafilozofią, etyką, bioetyką i filozofią polityki. Konsekwentnie buduje program uprawiania filozofii za pomocą narzędzi analizy metafilozoficznej, pozwalającej sprawnie rekonstruować całokształt możliwości teoretycznych, jakie wchodzą w grę w związku z danym problemem poznawczym. W filozofii politycznej oraz w licznych tekstach publicystycznych Jan Hartman broni postaw liberalnych.

SPIS TREŚCI

Wstęp ........................................................... 7
CZĘŚĆ I
WIEDZA. REWIZJA ZAGADNIENIA SCEPTYCYZMU
1. Znaczenie kwestii sceptycyzmu i dogmatyzmu
w dziejach filozofii ............................................. 13
2. Właściwy i niewłaściwy sposób stawiania zagadnienia
sceptycyzmu; różnica między zignorowaniem a rozwiązaniem
tego zagadnienia .............................................. 17
3. Paradoksy pojęcia wiedzy i pojęć z nim związanych,
takich jak „prawda” i „filozofia”................................. 23
4. Psychologiczna subiektywność poznania........................... 33
5. „Pragnienie wiedzy” i mądrość................................... 41
6. Eliminacja pojęcia wiedzy........................................ 49
7. Poznanie jako stawianie pytań i dawanie odpowiedzi................ 55
8. Spór „realizm – idealizm” i pozorne przezwyciężenie
sceptycyzmu metodą transcendentalną........................... 63
9. Zagadnienie cogito (subiektywności) a sceptycyzm.................. 75
10. Sceptycyzm optymistyczny...................................... 81
CZĘŚĆ II
BYT. NIEMOŻLIWOŚĆ I MOŻLIWOŚĆ METAFIZYKI
1. Jałowość transcendentalizmu .................................... 89
2. Przeszkody w uprawianiu metafizyki ............................. 95
3. Paradoksy realistycznej teorii substancji .......................... 107
4. Metafizyka wolna od redundancji ................................ 127
5. Poza materializmem i idealizmem ................................ 133
6. Przeżywanie a myślenie: Idea.................................... 141
7. Pojęcie jako rezonans doświadczenia............................. 151
8. Psychologia abstrakcji a metafizyka .............................. 159
9. Między życiem a Ideą .......................................... 167
CZĘŚĆ III
CZŁOWIEK. KU METAFIZYCE MORALNEJ
1. Lekcja Kanta i Schopenhauera .................................. 173
2. Klęska dyskursu moralnego ..................................... 189
3. Czego pragnie człowiek?........................................ 209
4. Wola dobra.................................................... 219
Indeks.......................................................... 257