Seria HORYZONTY KINA. Tom 3

XX Zjazd KPZS w 1956 roku zmienił sytuację w sowieckiej kinematografii. W okresie odwilży pojawiają się dwa pokolenia, dwie fale debiutów. Pierwsza następuje po 1956 roku. Wówczas debiutują Grigorij Czuchraj, Marlen Chucyjew, Aleksandr Ałow i Władimir Naumow, Lew Kulidżanow, Feliks Mironer, Władimir Skujbin. W tej drugiej, późniejszej fali debiutantów znaleźli się Andriej Tarkowski, Andriej Michałkow-Konczałowski, Wasilij Szukszyn, Gleb Panfiłow, Larysa Szepitko, Aleksandr Askoldow, Aleksiej German. Było to pokolenie niezwykle ciekawe, najwybitniejsze - obok awangardy lat dwudziestych - pokolenie w historii sowieckiego kina. Przedstawiana czytelnikowi książka nie jest klasyczną rozprawą historycznofilmową. Nie opisuje dziejów sowieckiego filmu poprzez daty, biografie twórców, premiery pokazywane w porządku chronologicznym, lecz przede wszystkim uwzględnia jego polityczny i kulturowy kontekst. Kino odwilżowe jest wdzięcznym materiałem do tego rodzaju badań. Było poddane ideologicznemu ciśnieniu, obracało się w kręgu wysłużonych sowieckich mitów. Jednocześnie starało się te mity ożywić, czasem zrewidować, często stawiać pytania, których  wcześniej nie stawiano - o wartość tych mitów i ich żywotność,  artyści próbowali przywracać im powagę, a nawet tragizm.

Joanna Wojnicka - historyk filmu, pracownik naukowy Instytutu Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autorka książek Świat umierający. O późnej twórczości Luchino Viscontiego (2001, nominacja do nagrody im. Bolesława Michałka za najlepszą książkę filmową roku), Słownik wiedzy o filmie (wraz z Olgą Katafiasz, 2005, wyd. II 2009), redaktorka (wraz z Grażyną Stachówną) tomów Autorzy kina europejskiego (2003) oraz Autorzy kina polskiego (2004). Opublikowała ponad 20 artykułów w czasopismach i książkach zbiorowych, w tym rozdziały poświęcone historii kina rosyjskiego i sowieckiego w  pierwszym i drugim tomie Historii kina  (Kino nieme, 2009; Kino klasyczne, 2011).

SPIS TREŚCI

Wstęp     7

1.   Odwilżowy przełom    13
Stalinowskie preludium    13
Nadchodzi Chruszczow    21
Doktor Żywago - powrót rosyjskiego inteligenta      35
Kino jako rezonans zmian       47
Przełom lat sześć dziesiątych - druga fala odwilży    61

2.  W kręgu starych mitów i nowych idei      71
Mit Ameryki    80
Naukowa utopia    109
Rewolucja    135
Październik w odwilżowym obiektywie    142
"Rosja. Rewolucja. Zamieć"   183

3.  Cenzurowane kino       235
Dysydenci    235
Początek epoki Breżniewa - widmo restalinizacji       247
Święty i historia Rusi. Przypadek  Andrieja Rublowa    269
Dostojewski - pisarz niewygodny. Przypadek
Paskudnej historii    295
Kołchoźnicy jak dysydenci? Przypadek  Historii Asi Klaczynej,
która kochała, lecz za mąż nie wyszła    315
Nowy spisek syjonistyczny. Przypadek Komisarza    333

4.  Nowe kino       353
Hamlet jak lustro   353
Nowa Fala    377
Powrót komedii    420

Bibliografia    437
Filmografia    451

Indeks    461