Janusz Pelc jest twórcą współczesnej polskiej wiedzy o emblematach jako gatunku literackim, jest też jednym z niewielu światowych znawców tej problematyki i jej kontekstu historyczno-artystycznego, topograficznego i księgoznawczego. Książka jest wyjątkową w całej polskiej literaturze naukowej syntezą pełnego stanu badań oraz osobistych doświadczeń autora, zarówno w dziedzinie studiów nad emblematami, jak i nowoczesnych interdyscyplinarnych badań nad staropolszczyzną.
Janusz Pelc - profesor zwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego, członek czynny PAU, członek Polskiego PEN-Clubu; autor wielu książek tłumaczonych na angielski, francuski, niemiecki, włoski.
SPIS TREŚCI
I. EMBLEMATYKA ORAZ IKONOLOGIA
1. Tradycje antyczne i średniowieczne
2. Na początku był Alciatus
3. Słowniki oraz kompendia encyklopedyczne
4. Obok Alciatusa - współtwórcy gatunku
5. Dojrzewanie teorii gatunku
6. Wielka kariera emblematów - analogie strukturalne - nawiązania
7. Narodziny ikonologii
8. Świat widziany z perspektywy emblematów, hieroglifików, ikonologii
II. RENESANSOWA PREEMBLEMATYKA ORAZ POCZĄTKI EMBLEMATYKI RENESANSOWEJ W POLSCE
1. Dziedzictwo średniowiecza
2. Poeci łacińscy przed Rejem
3. Rej
4. Pokrewne gatunki
5. Ekspansja emblematyki
III. OD RENESANSU DO MANIERYZMU ORAZ BAROKU
1. Jan Kochanowski i świat renesansowych emblematów oraz preikonologii
2. Mikołaj Sęp Szarzyński i jego wiersze "pod obrazy"
4. Szymonowic - późnorenesansowy erudyta
5. Ekspansja emblematyki na przełomie XVI i XVII wieku. Wilno i jezuici.
6. Krąd Radziwiłłów birżańskich - "Polska Mantenay"
7. Znów jezuici - emblematyczne prace Tomasza Tretera
8. Emblematyka w panegirykach i okolicznościowych drukach religijnych
9. Światowa Rozkosz i Vanitas
10. Amor Divinus triumphans
IV. EMBLEMATYKA POLSKA PIERWSZEJ POŁOWY XVII WIEKU I JEJ KONEKSJE NIDERLANDZKIE
1. Amor Divinus oraz Kupido
2. Dzieła Marcina Hińczy
3. Emblematyka w kazaniach
4. sarbiewski
5. Polskie "Emblemata Horatiana"
6. Sebastian a Matre Dei i Wieszczycki - dwa typy emblematyki religijnej
7. Polskie "Emblemata miłosne" według Catsa.
V. SZCZYTOWA FAZA POLSKIEJ EMBLEMATYKI BAROKOWEJ
1. Wszyscy tworzą emblematy
2. Polskie wersje Pia desideria z XVII wieku
3. Trzy najważniejsze dzieła
4. Peristomata Andrzeja Maksymiliana Fredry - wizerunek panującego i jego roli w państwie
5. Jedna czy dwie wersje Emblematów Zbigniewa Morsztyna?
6. Wizja świata i człowieka w Emblematach Zbigniewa Morsztyna.
7. Adverbia moralia Lubomirskiego - pochwała cnoty oraz apoteoza rozumu
8. W teatrach i architekturze, stałej oraz okazjonalnej
9. "Poesis tacens - pictura loquens"
VI. EMBLEMATYKA ORAZ HERALDYKA I KULT ŚWIĘTYCH
1. Stemmata barokowa a wcześniejsze
2. "Poesis figurata"
3. "Libri amicorum"
4. Kompendia heraldyczne
5. Emblematyczno-heraldyczne panegiryki
6. Stemmata akademickie
7. Emblematyka w tezach i dysputach
8. Emblematyka i heraldyka w drukach okolicznościowych szczytowej fazy baroku
9. Ikony, stemmata, wizerunki rodów
10. Stemmata późnobarokowe
11. Allusiones panegyricae et allusiones emblematicae
12. Ku pomnożeniu chwały bożej i sławie rodów
13. Schyłek epoki
VII. MIĘDZY POEZJĄ A SZTUKAMI PLASTYCZNYMI
Spis ilustracji
Wybrane hasła rzeczowe
Indeks osób i tytułów anonimowych
Summary
