Seria HORYZONTY NOWOCZESNOŚCI. Tom 99

Trudno o  bardziej  kłopotliwe  pojęcie  niż  doświadczenie.  W  tych  rozważaniach  pojawia  się  ono  głównie w  rozumieniu  egzystencjalistycznym  jako  kategoria  refleksji  humanistycznej  i  przedmiot  prowadzonych  w  jej ramach  sporów.  We  współczesnych  dyskusjach  apel  o  odzyskanie  doświadczenia  przyjmuje  postać  poznawczego wyzwania,  intelektualnej  troski,  postulatu  politycznego, a także jest rozpoznawany jako dążenie kultury samej, jej reakcji  na  nowoczesną  fragmentację,  „zubożenie”  doświadczenia  oraz  jego  traumatyczne  wyparcie.  Zwolennicy odzyskania doświadczenia widzą w tym zabiegu szansę  na  uzdrowienie  humanistyki  abstrahującej,  za sprawą  swej  nadto  scjentystycznej  orientacji,  od  konkretnej  ludzkiej  egzystencji.  „Wrogowie”  doświadczenia obawiają  się,  że  kategoria  ta  zarówno sprzyja  poznawczej naiwności,  wyrażającej  się  w  bezpodstawnej  nadziei  na konceptualizację bezpośredniości,  jak i wikła w mit absolutnego  i  fundamentalnego  odniesienia.  Toczy  się  więc spór  o to,  czy można i  czy warto odzyskać doświadczenie jako  własną  kategorię  humanistyki.  Przy  tej  okazji  rewidowane są poglądy na relacje między poznawaniem i  doświadczaniem  świata,  między  neutralnością  i  zaangażowaniem  badań,  między abstrakcją i konkretnością,  między humanistyką poznawczą i niepoznawczą. Wybrane wątki tych dyskusji  składają  się  na  treść  książki.  Obecne  są  w  niej dwie  perspektywy:  reflektywnej  humanistyki  i  aksjologicznie  zorientowanego kulturoznawstwa.

Spis treści

Wprowadzenie

Dlaczego doświadczenie …

1. Z perspektywy historii myśli

Doświadczenie jako rzeczywistość.

Experience and its Modes Michaela Oakeshotta

Wielogłosowa historia myśli o doświadczeniu.

Ku ponownej integracji doświadczenia

Głód doświadczenia i jego zew. Craiga Irelanda

postulat rewaluacji doświadczenia

2. W stronę doświadczenia historycznego

Doświadczenie i doznanie historii. Frank Ankersmit i Johan Huizinga

3. W perspektywie fenomenologii

Od doświadczenia do wydarzenia. Fenomenologiczna

koncepcja doświadczenia i jej radykalizacja

4. W stronę antropologii

Doświadczenie jako zbiorowe uniesienie, mistyczna

partycypacja i subiektywne złudzenie. Durkheim,

Lévy-Bruhl, Lévi-Strauss

W kierunku nowego idiografizmu?

Między doświadczeniem a teorią.

„Paradoks performatywny”.

5. Wobec świadectwa

Doświadczenie w perspektywie świadectwa

6. Wobec wartości

Doświadczanie rzeczywistości jako doświadczanie

wartości w świetle kulturalizmu Floriana Znanieckiego

Geneza wartości jako doświadczenie. Pragmatystyczna

koncepcja Hansa Joasa

Doświadczenie w refleksji kulturoznawczej

7. Zakończenie

Odzyskać doświadczenie?

Bibliografia

Indeks nazwisk

Indeks pojęć

Summary