Książka Adriany Warmbier jest obszerną i wnikliwą filozoficzną analizą współczesnego rozumienia podmiotowości, samopoznania i samorozumienia, które przedstawia Paul Ricoeur – jeden z najważniejszych filozofów XX w. Wychodząc od badań dotyczących narodzin nowożytnego paradygmatu myślenia o podmiocie (jego przekształceń i załamania), autorka ukazuje konsekwentne poszukiwanie przez Ricoeura nowego zróżnicowanego języka opisu ontologii bytu ludzkiego. W tym celu szczegółowo omawia m.in. nieznane polskiemu czytelnikowi wczesne dzieło francuskiego filozofa poświęcone strukturom woli i jej uwarunkowaniom oraz wydane pośmiertnie, nietłumaczone na język polski jego liczne teksty. Analizując wewnętrzne przekształcenia stosowanego przez Ricoeura filozoficznego aparatu pojęciowego, autorka nawiązuje do innych współczesnych perspektyw uchwytywania podmiotowości i wskazuje, na ile koncepcja Ricoeura stanowi propozycję lepszego rozumienia najważniejszych zagadnień antropologiczno-etycznych.
Spis treści
PODZIĘKOWANIA
WPROWADZENIE
SPÓR O PODMIOT W FILOZOFII
Podmiot na ławie oskarżonych. Treść pojęcia i jego krytyka
Monadyczność, relacyjność i podmiot otwartej dialektyki
Uwagi o metodzie
Droga formowania się dialektycznej koncepcji podmiotu w filozofii Ricoeura
CZĘŚĆ PIERWSZA
MIĘDZY NATURĄ A WOLNOŚCIĄ. LOGIKA UWARUNKOWANIA
1. Filozofie podmiotu i hermeneutyka siebie
Pewność cogito i refleksja jako „poświadczenie”
Kartezjańsko-kantowski ideał autonomii wobec dziejowej natury doświadczenia i Spinozjańskiego conatus
2. Wychodząc od fenomenologii woli. To, co zależne od własnej woli, i to, co od niej niezależne
3. Doświadczenie skończoności bycia i przekroczenie
Człowiek ułomny i zagadnienie winy
Charakter jako skończone otwarcie mojej egzystencji
Kategoria nieświadomego i nieprzejrzystość życia psychicznego. Między Kartezjuszem, Freudem i Husserlem
4. Zadanie „stawania-się-świadomym”. Archeologia podmiotu i Heglowska teleologia sensu
CZĘŚĆ DRUGA
PODMIOT, JĘZYK I TEKST. SAMOROZUMIENIE JAKO NARRACJA I NIESKOŃCZONOŚĆ SENSU
1. Rozumienie siebie i mediacje semiotyczno-semantyczne
Między Diltheyowską psychologizacją rozumienia a Husserlowską koncepcją znaczenia. W stronę fenomenologii hermeneutycznej
Od fikcji literackiej do tożsamości narracyjnej
2. Podmiotowość zawarta w mowie – zdolność do ustanawiania siebie jako podmiotu mówiącego
Refleksyjność a teoria identyfikującego odniesienia i samooznaczanie się
Intersubiektywność zawarta w mowie
CZĘŚĆ TRZECIA
ETYCZNE OKREŚLENIE BYCIA SOBĄ. PAMIĘĆ, TOŻSAMOŚĆ I INNY
1. Aporie czasowości i problem tożsamości osobowej. Od Locke’a i Hume’a do sporu z Parfitem
2. Etyczno-moralne projekty tożsamościowe
Obietnica jako normatywny wzorzec zachowania siebie w czasie
Narracyjna jedność życia i dążenie do „życia dobrego”
Pamięć jednostki i pamięć wspólnoty. Problem rozpoznania przeszłości w rozpoznaniu siebie
3. Fenomenologia innego i jej reinterpretacje. „Poszanowanie siebie” (l’estime de soi) a metafizyka odpowiedzialności Lévinasa
ZAKOŃCZENIE
BIBLIOGRAFIA
INDEKS NAZWISK
SUMMARY
check_circle
check_circle