NAGRODA im. JANA DŁUGOSZA 2018 - LAUREAT
Wywiad w radiu TOK FM
Wywiad w „Krytyce Politycznej”
Fragment I rozdziału
Islamofobia jest zjawiskiem, które od przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku coraz mocniej zaznacza się w życiu europejskich społeczeństw. Książka zawiera omówienie różnorodnych dyskursów antyislamskich, które konstruując islam jako zagrożenie, a muzułmanów jako „innych” i „obcych”, wyrastają często z bardzo odmiennych przesłanek. Niektóre z nich są częścią dyskursu krytycznego wobec religii w ogóle i wiążą się z oświeceniowymi ideami postępu, emancypacji i racjonalizmu, inne wyrastają z konserwatywnej troski o czystość chrześcijańskiego dziedzictwa i europejskiej tożsamości (a także jej narodowych wariantów). Punktem wyjścia jest dla autorki pytanie o to, w jakim stopniu współczesna islamofobia powtarza wzory znane z historii europejskiego antysemityzmu. Ważną część tekstu wypełnia refleksja na temat relacji między figurą Żyda jako Innego a procesami konstruowania symbolicznej obcości, jaką w europejskim kontekście zostają naznaczeni muzułmanie. Wiążąc te procesy z wydarzeniami polityczno-ekonomicznymi z ostatnich dekad, autorka przedstawia je na tle historycznych związków Europy z islamem. Pokazuje przy tym, w jaki sposób wytworzone w epoce kolonialnej orientalistyczne wyobrażenia na temat tej religii kształtują dzisiejsze nastawienia wobec muzułmanów. Poszukując odpowiedzi na pytanie o przyczyny wzmagającej się w Europie antymuzułmańskiej ksenofobii, autorka szczególną uwagę zwraca na przemiany ekonomiczne związane z rozwojem neoliberalnego kapitalizmu, a także z kryzysem logiki rozwojowej, na której ufundowana została zachodnia nowoczesność. Zastanawiając się na fenomenem polskiej „islamofobii bez muzułmanów”, podkreśla rolę, jaką w jej tworzeniu się odgrywa półperyferyjny charakter Polski.
Wstęp
Rozdział 1
Islamofobia jako problem antropologii politycznej
Ksenofobia, rasizm i kwestia ram normatywnych
Islamofobia i konieczność „odmyślenia” orientalistyki
Studia nad antysemityzmem jako matryca metodologiczna
Islamofobia jako dyskurs i relacja społeczna
Rozdział 2
Dyskurs islamofobii. Anatomia i etiologia
Oriana Fallaci: pogarda jako wyznanie wiary
Samuel P. Huntington: w poszukiwaniu wroga
Wynalezienie muzułmanów w Europie. Tożsamość w czasach neoliberalnej hegemonii
Islamofobia jako formacja ideologiczna neoliberalnego kapitalizmu
Islamofobia i „koniec świata, jaki znamy”
Neoliberalne niepokoje i fantazmat „muzułmańskiego imigranta”
Rozdział 3
Religia i rasa. Trajektorie antysemityzmu i islamofobii
Antysemityzm i zmienne tryby kodowania odmienności
Rasa i religia. Zatajone powinowactwo
Islam i jego „stawanie się religią”
Urasowienie muzułmanów. Islamofobia jako rasizm
Rozdział 4
Europa i jej inni. Żyd i Arab, żyd i muzułmanin
Orientalizm jako europejska gra w różnice religijne
Żyd i Arab/muzułmanin (I): genealogia pokrewieństwa
Żyd i Arab/muzułmanin (II): punkt zerwania
Zagłada i nowe geometrie inności
Węzeł palestyński i pytanie o nie-islamofobiczną Europę
Wrogość: imitacje i asymetrie
„Nowy antysemityzm”
Anty-antysemityzm i islamofobia: punkt sprzężenia
Dekolonizacja zwesternizowanej żydowskości. Demontaż ram konfliktu
Rozdział 5
Islamofobia progresywistyczna. Feminizm a islam jako rewers zachodniej cywilizacji
Ratowanie brązowych kobiet przed brązowymi mężczyznami
Hidżab i zderzenie patriarchatów
Feministyczna krytyka islamu. Przeoczone osie dominacji
Polski katolicyzm, prawa kobiet i widmo islamu
Feminizm i pułapka orientalizmu
Feminizm vs religia: rewizje. Postkolonialny postsekularyzm
Poza orientalizmem: feminizm islamski
Rozdział 6
Islamofobia resentymentu. Antymuzułmański dyskurs religijnej prawicy w Polsce
Rama Nietzscheańska: resentyment, upadek Zachodu i apologia islamu
Paweł Lisicki (I): modernizacja katolicyzmu i kapitulacja przed islamem
Paweł Lisicki (II): katolicki tradycjonalizm i fascynacja islamem
Uległość i odsłonięcie wypartego
Polska islamofobia bez muzułmanów i resentyment półperyferii
Zakończenie. Czy Europa może przetrwać bez islamu?
Bibliografia
Indeks nazwisk
Patronat medialny