Posągi i utopie. Rzeźba jako metafora nowoczesnej formy artystycznej, podmiotowości i politycznej wspólnoty to opowieść o literaturze europejskiego modernizmu poprzez interpretację obecnych w niej rzeźbiarskich metafor, służących konceptualizacji problemów istotnych dla jej twórców: formy artystycznej, podmiotowości i wspólnoty. Rzeźbiarska materialność posągów i ich właściwości wywołują wiele możliwych skojarzeń – od stałości i zamknięcia materii w harmonijnym kształcie klasycystycznego artefaktu po ulotność i kruchość form Alberta Giacomettiego. Nowoczesna literatura rejestruje to zróżnicowanie i szuka w nim utopijnych projektów estetycznych, antropologicznych i politycznych, ocalających przed chaosem modernizującego się świata. Rzeźba daje bowiem poczucie niezmienności świata wobec przepływu zdarzeń, jest jego nieporuszonym punktem. Ale literacka rzeźbiarskość równie skutecznie rozbija iluzję trwałości ideału, ujawniając jego rewers – pozbawiony życia bezruch posągowego ciała. Nowoczesność jest formacją sprzecznych tendencji – pragnienie formalnej dyscypliny i porządku świata współistnieje tu z demaskacją jego sztuczności i poszukiwaniem pęknięć dyscyplinującej formy. To napięcie kumuluje się w literackich sposobach wykorzystania rzeźby. Ich różnorodność rozpina się choćby między parnasistowskim cyzelowaniem formy poetyckiej a jego nieoczekiwanym powtórzeniem w monumentalności realizmu socjalistycznego. Literackie reprezentacje rzeźb i ich właściwości nie tylko materializują idee nowoczesności, ale ponadto służą ich weryfikacji. Techniczna precyzja formowania kształtu rzeźbiarskiego i tekstowego podszyta jest bowiem przemocą narzucania scalającej formy na nieukształtowane słowa i materiały.
Książka ta jest próbą ujęcia rzeźby nie tylko jako figury opisowej, ale przede wszystkim krytycznej wobec nowoczesnych utopii sztuki i życia.
Katarzyna Trzeciak– krytyczka i badaczka literatury, doktor literaturoznawstwa. Pracuje w Katedrze Krytyki Współczesnej na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, współtworzy Pracownię Pytań Krytycznych. Zajmuje się teorią krytyki i jej związkami z estetyką i filozofią oraz studiami miejskimi. Autorka książki Figury pisania, figury pożądania w wybranych nowelach Stefana Grabińskiego (2012). Publikowała m.in. w „Czasie Kultury”, „Litteraria Copernicana” i „Tygodniku Powszechnym”. Uczestniczka międzynarodowych konferencji w Kijowie, Leuven i Wielkiej Brytanii. Stypendystka Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Człowiek wobec losu
Trubadurzy imperium. Literatura rosyjska i kolonializm
Dylematy demokracji. Kontekst polski
Obraz, który nas zniewala. Współczesne ujęcia języka wobec esencjalizmu i problemu referencji
Erros. Mesjański witalizm i filozofia
Fotografia. Między dokumentem a sztuką współczesną
Produkcja przestrzeni żydowskiej w dawnej i współczesnej Polsce
Wojna i motłoch. Sprzeczności nowoczesne w filozofii Hegla
Jednostkowość literatury
Obraz płynny. Georges Didi-Huberman i dyskurs historii sztuki
Neopragmatyzm Roberta B. Brandoma
Modernizm artystyczny i powtórzenie. Próba reinterpretacji
Przełom czy kontynuacja? Polska krytyka artystyczna 1917-1930 wobec tradycji młodopolskiej
Fantastyczne światy na okładkach i w ilustracjach książek oraz czasopism od wieku XIX do lat 80. XX wieku
Fenomen opery (miękka oprawa)
Ikona i trauma. Pytania o „obraz prawdziwy” w liryce i sztuce polskiej drugiej połowy XX wieku
Estetyka fotografii. Strata i zysk, wydanie II
Choinka w kulturze polskiej. Symbolika drzewka i ozdób
check_circle
check_circle