Nagroda Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury SPLENDOR GEDANENSIS 2016 - WYRÓŻNIENIE
Jakie inne dzieło sztuki europejskiej budziło podobne emocje?
Jaki obraz uwikłany został w tak dramatyczny scenariusz historii, który sam w sobie wydaje się osobną historią?
W tej historii wszystko jest nieprawdopodobne, tajemnicze i porywające zarazem. Dzieje Sądu Ostatecznego Hansa Memlinga to długi ciąg pytań, na które z trudem znajdujemy odpowiedzi lub skazani jesteśmy na ich brak. Wiemy coraz więcej, ale coraz bardziej niepokoi nas zarówno tajemnica okoliczności powstania tego – jednego z największych! – arcydzieła sztuki europejskiej późnego średniowiecza, jak i jego burzliwe dalsze losy. Nie ma drugiego obrazu o tak dramatycznej historii, którego autor w dodatku przez wieki pozostawał nieznany. Tryptyk pojawił się po raz pierwszy w scenerii, której mógłby nie udźwignąć nawet współczesny przemysł filmowy Hollywoodu. Oto na morzu toczy się, w latach 1469–1473, wojna Hanzy z Anglią. 10 kwietnia 1473 roku karawela „Peter von Danczk” wyrusza z portu w Lubece, z misją blokady Anglii. Dowodzi nią Paul Beneke; ten sam, który w innym morskim boju jako pierwszy pokonał Anglików i dzięki temu zwycięstwu wiele lat później Niemcy – najpierw cesarskie, później hitlerowskie – uznają go za bohatera narodowego. Nikt nie mógł przypuszczać, że losy tej pierwszej wyprawy, mającej zablokować angielskie porty, potoczą się aż tak dramatycznie, że ten jeden obraz przyczyni się do śmierci tylu ludzi, na światło dzienne wypełzną namiętności największych władców Europy, a jednocześnie – sprowokuje wielkie i zażarte dyplomatyczne spory możnych tego świata, wśród nich papieża Sykstusa IV. Kto mógł wówczas przewidzieć, że to arcydzieło stanie się największym skarbem i zarazem symbolem Gdańska?
Hans Memling był jednym z najznamienitszych artystów XV-wiecznej Brugii, od dawna zaliczanym, obok Jana van Eycka, Petrusa Christusa i Gerarda Davida, do najważniejszych malarzy wczesnoniderlandzkich. Zachowało się prawie sto obrazów tradycyjnie przypisywanych Memlingowi lub jego warsztatowi, co czyni zeń jednego z najpłodniejszych i najbardziej wszechstronnych mistrzów tamtych czasów.
Spis treści | Contents
Wojciech Bonisławski
Słowo wstępne
Foreword
Andrzej Nowakowski
Wstęp
Preface
Katarzyna Płonka-Bałus
Sąd Ostateczny Hansa Memlinga i malarstwo niderlandzkie XV wieku
The Last Judgment by Hans Memling and Netherlandish Painting of the 15th Century
Sąd Ostateczny w malarstwie XV i początków XVI wieku
The Last Judgment in 15th- and Early 16th-Century Painting
oprac. | compiled by Jan Sadkiewicz
Till-Holger Borchert
Początki kariery Hansa Memlinga w Brugii i znaczenie wczesnych zamówień dla jego twórczości
The Beginnings of Hans Memling’s Professional Work in Bruges and the Impact of His Early Commissions
Antoni Ziemba
Sąd Ostateczny Hansa Memlinga – zagadki badawcze
The Last Judgment by Hans Memling: Research Mysteries
Justyna Olszewska-Świetlik
Tajniki techniki malarskiej Hansa Memlinga, czyli jak powstał Tryptyk Sądu Ostatecznego
The Secrets of Hans Memling’s Painting Technique, or How the Last Judgment Triptych Was Painted
Janusz Czop, Piotr Frączek, Michał Obarzanowski
Dokumentacja stanu zachowania obrazu Sąd Ostateczny Hansa Memlinga
Documentation of the State of Preservation of The Last Judgment by Hans Memling
Dzieła Hansa Memlinga
The Works of Hans Memling
oprac. | compiled by Jan Sadkiewicz
Sąd Ostateczny Hansa Memlinga – podstawowa literatura
The Last Judgment by Hans Memling. A Basic Bibliography
oprac. | compiled by Antoni Ziemba
Hans Memling i Sąd Ostateczny – kalendarium
Hans Memling and The Last Judgment. The Timeline
oprac. | compiled by Jan Sadkiewicz
Andrzej Nowakowski
Fundatorzy
The Donors
Zmartwychwstanie | Sąd
The Resurrection | The Judgment
Strącenie do Piekieł
The Casting into Hell
Wstąpienie do Nieba
The Ascent into Heaven
Dofinansowano ze środków Miasta Gdańska
The publication has been co-financed by the City of Gdańsk
Książka wydana w ramach kampanii Patrz, jak czytasz. Ilustracje
The book has been published as a part of the campaign "Look as you read. Illustrations"
