Książka w sposób kompleksowy prezentuje problematykę postawy wobec śmierci w cyklu życia człowieka. Zawiera, po pierwsze, pogłębione studium teoretyczne integrujące w obrębie modelu Erika Eriksona najważniejsze odkrycia konceptualne i empiryczne w zakresie psychologii śmierci. Po drugie, na bazie psychoterapeutycznych doświadczeń autora zilustrowane i omówione zostały problematyczne aspekty postawy wobec śmierci, charakterystyczne dla różnych faz cyklu życia. Po trzecie, prezentuje przeprowadzone przez autora badania korelacyjne nad psychospołecznymi uwarunkowaniami postawy wobec śmierci w okresach adolescencji oraz wczesnej, średniej i późnej dorosłości, a także nad różnicami w zakresie postawy tanatycznej w badanych fazach życia. Zawarte w książce studia teoretyczne i kliniczne oraz badania korelacyjne pozwoliły sformułować wnioski praktyczne odnoszące się do pomocy psychologicznej osobom w różnych okresach rozwoju oraz wyznaczyć kierunki przyszłych badań nad problematyką postawy wobec śmierci w biegu życia człowieka.
„Książka jest rzetelna naukowo, bogata treściowo, ciekawa i dobrze napisana. Cechują ją wysokie walory poznawcze i aplikacyjne. Dostarcza wielu przesłanek do pracy podejmowanej przez psychologów i psychoterapeutów. (…) Dla wielu współczesnych śmierć – choć nieunikniona – stanowi temat tabu. Marcin Sękowski je przełamuje, przedstawiając profesjonalnie problem stosunku do śmierci i jego osobowe uwarunkowania”.
prof. dr. hab. Maria Ledzińska (Uniwersytet Warszawski)
„Monografia będzie przydatna wszystkim osobom zajmującym się problemami osób, które stykają się z kwestią śmierci. Może służyć studentom, badaczom i praktykom w dziedzinach nauk społecznych i nauk o życiu, a także osobom uczestniczącym w ruchu hospicyjnym. (…) Pokazana w książce perspektywa ujmowania postawy wobec śmierci w cyklu życia człowieka pozwala na lepsze zrozumienie nas samych w sytuacji granicznej”.
dr hab. Paweł Izdebski, prof. UKW (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy)
Marcin Sękowski – psycholog, psychoterapeuta, doktor nauk społecznych w zakresie psychologii, adiunkt w Instytucie Psychologii Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. Jego zainteresowania naukowe obejmują przede wszystkim problematykę tanatologiczną, w tym zagadnienia postawy wobec śmierci, ryzyka samobójczego i żałoby. Publikował m.in. na łamach „Death Studies” i „Omega: Journal of Death and Dying”.
Wstęp
Rozdział 1. Postawa wobec śmierci w teoriach psychoanalitycznych
1.1. Postawa wobec śmierci według Sigmunda Freuda
1.2. Postawa wobec śmierci według wczesnych psychoanalitycznych dysydentów 1.3. Postawa wobec śmierci we współczesnej psychoanalizie
Rozdział 2. Postawa wobec śmierci w koncepcjach egzystencjalnych
2.1. Śmierć według psychiatrów egzystencjalnych
2.2. Egzystencjalna orientacja w antropologii kulturowej: zaprzeczenie śmierci
2.3. Eksperymentalna psychologia egzystencjalna: teoria opanowania trwogi
2.4. Poza trwogę i obrony: teoria opanowania sensu
2.5. Tanatolodzy i nurt badań nad śmiercią
Rozdział 3. Postawa wobec śmierci w teorii psychospołecznego rozwoju ego
3.1. Teoria rozwoju psychospołecznego a badania nad postawą wobec śmierci
3.2. Kompleks śmierci
3.3. Uwagi na temat psychospołecznego rozwoju ego
3.4. Mechanizmy obronne ego w ujęciu Eriksonowskim
3.5. Model psychospołecznego rozwoju ego: spotkanie nesencjalizmu z egzystencjalizmem
3.6. Tożsamość ego a źródła poczucia sensu życia
3.7. Teoretyczny model zależności psychospołecznych zmiennych podmiotowych i postawy wobec śmierci w cyklu życia
Rozdział 4. Zmienne psychospołeczne a postawa wobec śmierci w cyklu życia: metodologia badań własnych i weryfikacja modelu teoretycznego
4.1. Cel badań, problem badawczy i pytania badawcze
4.2. Charakterystyka zastosowanych narzędzi badawczych
4.3. Procedura badań własnych i sposób opracowania wyników
4.4. Charakterystyka badanej próby
4.5. Weryfikacja teoretycznego modelu zależności psychospołecznych zmiennych podmiotowych i postawy wobec śmierci w cyklu życia
Rozdział 5. Postawa wobec śmierci w okresie adolescencji
5.1. Specyfika postawy wobec śmierci w okresie adolescencji
5.2. Studium przypadku Agnieszki: silne tendencje „ku śmierci” i „ku życiu”
5.3. Psychospołeczne zmienne podmiotowe a postawa wobec śmierci w okresie adolescencji – badania własne
5.4. Dyskusja wyników badań własnych
5.5. Podsumowanie i wnioski
Rozdział 6. Postawa wobec śmierci w okresie wczesnej dorosłości
6.1. Specyfika postawy wobec śmierci w okresie wczesnej dorosłości
6.2. Postawa wobec śmierci we wczesnej dorosłości jako problem kliniczny: studia przypadków
6.3. Psychospołeczne zmienne podmiotowe a postawa wobec śmierci w okresie wczesnej dorosłości – badania własne
6.4. Dyskusja wyników badań własnych
6.5. Podsumowanie i wnioski
Rozdział 7. Postawa wobec śmierci w okresie średniej dorosłości
7.1. Specyfika postawy wobec śmierci w okresie średniej dorosłości
7.2. Studium przypadku pani Jolanty – łabędzi śpiew czy syndrom Gauguina?
7.3. Psychospołeczne zmienne podmiotowe a postawa wobec śmierci w okresie średniej dorosłości – badania własne
7.4. Dyskusja wyników badań własnych
7.5. Podsumowanie i wnioski
Rozdział 8. Postawa wobec śmierci w okresie późnej dorosłości
8.1. Specyfika postawy wobec śmierci w okresie późnej dorosłości
8.2. Studium przypadku pana Józefa: stara, okropna śmierć
8.3. Psychospołeczne zmienne podmiotowe a postawa wobec
śmierci w okresie późnej dorosłości – badania własne
8.4. Dyskusja wyników badań własnych
8.5. Podsumowanie i wnioski
Rozdział 9. Różnice w zakresie postawy wobec śmierci w różnych okresach życia
9.1. Różnice w postawie wobec śmierci w adolescencji oraz wczesnej, średniej i późnej dorosłości – badania własne
9.2. Dyskusja wyników badań własnych
9.3. Podsumowanie i wnioski
Zakończenie
Ograniczenia badań własnych
Podsumowanie
Bibliografia
Summary
Indeks nazwisk