Podobno irysy były ulubionymi kwiatami mistrzów ukiyo-e. W każdym razie widać je wyraźnie na drzeworycie Eishosai Choki z 1795 roku. Przedstawia on matkę i syna spacerujących po ogrodzie w majową noc. Chłopiec z przejęciem patrzy na taniec świetlików zataczających koła na nocnym niebie. Oliwkowe kimona stapiają się z rzędami irysów, a widza przyciąga rozświetlona czerń nocy. Tego drzeworytu akurat nie ma na wystawie w Muzeum Narodowym w Krakowie, lecz udostępniona na niej zwiedzającym część kolekcji Krzysztofa Jasieńskiego jest równie godna uwagi. Motywem ją spajającym jest Onna (kobieta).
[Fragment książki]
Uwaga autorki nie zatrzymuje się wyłącznie – o czym zresztą świadczy sam tytuł publikacji – na literaturze. Książkę tworzą także artykuły ukazujące filozoficzne, historyczne i polityczne zaplecze kultury. Dlatego będzie w niej można znaleźć omówienia i analizy książek takich jak Spowiedź rewolucjonisty Józefa Tischnera czy reportaży Mileny Jesenskiej Ponad nasze siły, ale także biografii George’a Orwella autorstwa D.J. Taylora. Mają w niej także swoje miejsce recenzje i relacje z wystaw (m.in. Rzeźba polska XIX i XX wieku, Koszycka moderna, Sztuka na nazistowskim indeksie) oraz prezentacje książek ukazujących wpływ mediów społecznościowych na kulturę (D. Ugrešić, Kultura karaoke). Ważną grupę stanowią artykuły dotyczące książek odnoszących się do Holocaustu bądź od strony dokumentalnej (C. Perechodnik Spowiedź), bądź w trybie socjologicznych rozważań (Alvin H. Rosenfeld, Podwójna śmierć).
Teksty, które składają się na książkę Moniki Malessy-Drohomireckiej, reprezentują zróżnicowane tematycznie i gatunkowo formy publicystyki literackiej. Powstawały na przestrzeni ponad trzydziestu lat. Tym, co je łączy, jest osobiste spojrzenie oraz ciekawe komentarze autorki, dobrze zorientowanej w różnych aspektach bieżącego życia literackiego, kulturalnego i społecznego. Daje ona własne świadectwo odbioru charakterystycznych dla epoki zjawisk artystycznych, postaw i poglądów, jakże cenne – dla historyków i badaczy literatury.
[prof. dr hab. Jolanta Dudek]
Monika Malessa-Drohomirecka ‒ doktor nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, wieloletni pracownik Ośrodka Dokumentacji i Badania Twórczości Josepha Conrada na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Polskiego Towarzystwa Conradowskiego. Przez wiele lat związana współpracą z Nowymi Książkami i Toposem publikowała także w Tygodniku Powszechnym, Twórczości, Ruchu Literackim, Zeszytach Filozoficznych, Kulturze Współczesnej, Yearbook of Conrad Studies. Autorka książki Konwencje. Stereotypy. Złudzenia. Relacje kobiet i mężczyzn w prozie Josepha Conrada (2017) oraz wykładów literackich poświęconych pisarzom pierwszej połowy XX wieku. Założycielka Stowarzyszenia im. Marka Hłaski.
Zamiast wstępu
Część pierwsza. Literatura.
Misterium poznania
Janusz S. Pasierb, Zdejmowanie pieczęci, 1982
Raport ze „strefy skażeń”
Piotr Bratkowski, Strefa skażeń, 1983
„Nie kompromitować bytu bełkotem”
Manuela Gretkowska, Kabaret metafizyczny, 1995
Topor oswojony
Roland Topor, Cafe Panika. Historyjki taksówkowe, przeł. J. Kortas, 1982
Pożegnanie pewnej prowincji
Horst Bienek, Opis pewnej prowincji, przeł. B. Fac, 1994
Demokracja w krzywym zwierciadle
Henryk Mann, Miasteczko, 1978
W labiryncie przeczuć
Cesare Pavese, Plaża, przeł. A. Dukanović, 1979
Podróż do granic poznania
Poczta na południu. Antologia młodej prozy słowackiej, przeł. A.J. Bluszcz, 1978
Dotrzeć do jądra ciemności
Ian Watt, Conrad w wieku dziewiętnastym, przeł. M. Boduszyńska-Borowikowa, 1979
Samotność z wyboru
Stanisława Przybyszewska, Listy, tom I–II, 1983
Krainy zapomniane
Jarosław Iwaszkiewicz, Utwory nieznane, 1986
Zmaganie z Formą
Witold Gombrowicz, Ferdydurke, 1937
„Sztuka karmi się ułomnością”
Tadeusz Konwicki, Bohiń (1987), Rojsty (1956)
Rozdwojony świat Franza K.
Tadeusz Różewicz, Pułapka, 1984
Daremna ucieczka
Tadeusz Nowak, Prorok, 1980
„Ku nowym, lepszym dniom…”
Marek Hłasko, Następny do raju, 1957
Echo minionego świata
Julian Stryjkowski, Echo, 1988
Przerwana gra
Joseph Roth, Zipper i jego ojciec, 1979
Magia rzeczywistości. Postacie szaleńców w świecie przedstawionym Isaaca Bashevisa Singera
Isaac Bashevis Singer, Meszuge (1994), Tajbełe i jej demon (2006?), Szmugler (2006)
Testowanie słowa
Dawid Grosman, Patrz pod: Miłość, przeł. M. Sommer, 2014
Negatywność w twórczości Franza Kafki
Franz Kafka, Proces, przeł. B. Schulz, 1925
Dziedzictwo
Siergiej Lebiediew, Granica zapomnienia, przeł. G. Szymczak, 2018
Część druga. Konteksty.
Jesteśmy w raju?
Dubravka Ugrešić, Kultura karaoke, 2013
Żyd na szczęście
Erica Lehrer, Na szczęście to Żyd. Polskie figurki Żydów / Lucky Jews. Poland’s Jewish Figurins, 2014
„Na drogach duszy”
Gustav Vigeland i rzeźba polska XIX/XX wieku, Muzeum Narodowe w Krakowie 2010
Sztuka na nazistowskim indeksie
Wystawa w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie 2012
Strumiłło i Ernst w Krakowie
Muzeum Narodowe oraz Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie 2014
„Przestrzeń jako gra” – Wojciech Fangor
Wojciech Fangor. Wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie 2013
Modernizm w Europie środka
Koszycka moderna na wystawie w Międzynarodowym Centrum Kultury, Kraków 2016
Taniec świetlików, czyli czas zatrzymany
Drzeworyt japoński w Muzeum Narodowym w Krakowie 2017
„Wmontowany w epokę”. Dziennik Tyrmanda
Leopold Tyrmand, Dziennik 1954, 1980
Przebaczmy rewolucjoniście
Józef Tischner, Spowiedź rewolucjonisty. Czytając Fenomenologię ducha Hegla,
1993
W niewoli przeciwieństw
Henri-Frederic Amiel, Dziennik intymny, przeł. J. Guze, 1997
Gdy rozum śpi…
Józef Tischner, W krainie schorowanej wyobraźni, 1997
Odejście w tło
Łucja Danielewska, Portrety godzin. O Kazimierze Iłłakowiczównie, 1987
Na pograniczu
Milena Jesenska, Ponad nasze siły, 2003
Poczytny falsyfikat
Janusz Tazbir, Protokoły mędrców Syjonu, 2003
Milczenie Boga
Alvin H. Rosenfeld, Podwójna śmierć. Rozważania o literaturze Holocaustu, przeł. B. Krawcowicz, 2003
„Na ruinach życia”
Calek Perechodnik, Spowiedź, 1993
Jestem mały Żydek z Witebska
Jonathan Wilson, Marc Chagall. Biografia, przeł. J. Skowroński, 2008
Outsider
David John Taylor, Orwell 1903–1950, przeł. B. Zborski, 2007
Iwaszkiewicz w listach do Błeszyńskiego
Wszystko jak chcesz. O miłości Jarosława Iwaszkiewicza do Jerzego Błeszyńskiego, 2017
Pod znakiem Walsera
III Międzynarodowy Festiwal Literatury im. Josepha Conrada / Conrad Festival w Krakowie 2011
Miłosz wielokrotny
II Festiwal Czesława Miłosza w Krakowie, 2011
Literatura wobec świata
VIII Międzynarodowy Festiwal Literatury im. Josepha Conrada / Conrad Festival w Krakowie 2016
Blisko życia
51. Krakowski Festiwal Filmowy, Kraków 2011
Krótko o wszystkim
54. Krakowski Festiwal Filmowy, Kraków 2014
Filmowe historie
Festiwal Kina Niezależnego OFF PLUS Camera 2014
Na skraju rozpaczy. O Witkacym raz jeszcze
Małgorzata Czyńska, Kobiety Witkacego. Metafizyczny harem, 2016
Stambuł. Świadek historii
Charles King, O północy w Pera Palace. Narodziny współczesnego Stambułu, przeł. J. Hunia, 2016
Rumunia – między Wschodem a Zachodem
Lucian Boia, Dlaczego Rumunia jest inna?, 2016
Szlak bojowy podporucznika Władysława Strzemińskiego
Iwona Luba, Ewa Paulina Wawer, Władysław Strzemiński. Zawsze w awangardzie. Rekonstrukcja nieznanej biografii 1893–1917, 2017
Żyć czy kontemplować życie?
Claudio Magris, Inne morze, przeł. J. Ugniewska, 2004
Nota bibliograficzna
Bibliografia
Wystawy
Festiwale
Indeks osobowy
check_circle
check_circle