Tematem niniejszej publikacji są sylwetki najwybitniejszych Chorwatów, którzy żyli lub przebywali w Polsce na początku i w połowie XX wieku. Opis wydarzeń politycznych uzupełniają przedstawione tu stosunki dyplomatyczne między Polską a Królestwem Serbów, Chorwatów i Słoweńców/Królestwem Jugosławii i najważniejsze porozumienia międzynarodowe. Autor wymienia Chorwatów, których wysiłek i działalność przyczyniły się do połączenia obu narodów w sensie literackim i społecznym, a w pewnym stopniu także politycznym oraz ekonomicznym. Największą uwagę poświęcono życiu i działalności Julijego Benešicia, Miroslava Krležy, Ivo Andricia i Vilima Frančicia, ze szczególnym uwzględnieniem ich osobistych powiązań z Polakami, polskim językiem i kulturą polską.
Dr Josip Jagodar, urodzony 15 sierpnia 1991 roku w Slavonskim Brodzie. Absolwent Wydziału Filozoficznego w Rijece i Wydziału Studiów Chorwackich w Zagrzebiu. W ramach pracy naukowej wielokrotnie bywał w Polsce, uczestnicząc w różnych programach i stypendiach. Lektor języka chorwackiego. Pomysłodawca i redaktor dwóch numerów czasopisma „ŠtoRIje” (2014 i 2015) oraz redaktor czasopisma „Klepsidra” (2015 i 2016). Organizator wielu międzynarodowych konferencji i sympozjów na Wydziale Filozoficznym w Rijece i Wydziale Pedagogicznym w Slavonskim Brodzie. Obecnie nauczyciel języka chorwackiego w Szkole Podstawowej im. dr Stjepana oraz asystent na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu im. Josipa Juraja Strossmayera w Osijeku. Do tej pory ukazały się cztery jego książki: Povijest dobrovoljnog vatrogasnog Slavonski Kobaš (2012), Leksikon slavonske narodne medicine Brodskog Posavlja (praca zbiorowa, 2017), Lovstvo u Slavonskom Kobašu (2019) i Kultura pamćenja Slavonskoga Kobaša u povijesno-jezičnom kontekstu (razem z dr hab. Eminą Berbić Kolar, 2020), a także zostały opublikowane liczne artykuły w czasopismach naukowych i rozdziały w zbiorach prac. Bada i publikuje prace z zakresu historii, języka, dialektologii, literatury, etnologii, folkloru i metodyki.
Od autora przedmowy
27 września 2021 roku w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie odbyła się polsko-chorwacka konferencja pt. „Vilim Frančić – Chorwat i Polak w jednej osobie – w 125. rocznicę jego urodzin” pod zaszczytnym patronatem Konsulatu Republiki Chorwacji w Krakowie. Przypomniano sylwetkę i dokonania postaci, która miała zasługi w rozwijaniu więzi przyjaźni między obydwoma słowiańskimi narodami. O nim i jemu podobnych – zasłużonych na tym polu Chorwatach – opowiada niniejsza monografia autorstwa dra Josipa Jagodara, obejmująca okres sześćdziesięciu lat ubiegłego wieku, kiedy to rodziła się, po latach niebytu w XIX wieku, państwowość jugosłowiańska i polska. Rozwijającą się współpracę przerwała brutalnie II wojna światowa, na początku której Jugosławia przygarnęła wielu uchodźców z Polski, przybywających na jej terytorium przez Rumunię i Węgry.
Prezentowana książka jest pierwszym tak wnikliwie i kompleksowo zebranym zapisem przedmiotowych powiązań polsko-chorwackich, stworzonym na podstawie głębokiej analizy źródeł, których cenne zestawienie podano w zakończeniu. Publikacja może zainteresować nie tylko specjalistów – filologów słowiańskich i historyków, ale także innych czytelników szukających informacji o pięknej Chorwacji i zamieszkującym ją bliskim Polakom narodzie.
Prof. dr hab. inż. Marek T. Piekarczyk
Przedmowa do wydania polskiego
Podziękowania
Wstęp
1. Chorwaci w Polsce do 1918 r.
2. Sytuacja polityczna na terytorium współczesnej Chorwacji w latach 1918–1939
2.1. Sytuacja polityczna w Polsce w latach 1918–1939
3. Stosunki dyplomatyczne pomiędzy Polską a Królestwem Serbów, Chorwatów i Słoweńców/Królestwem Jugosławii
3.1. Konsulaty honorowe Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców/Królestwa Jugosławii w Polsce
3.2. Konsulat Generalny Rzeczpospolitej Polskiej w Zagrzebiu
3.3. Umowy międzynarodowe
3.4. Chorwacja i Chorwaci w raportach polskich dyplomatów w Chorwacji i jugosłowiańskich w Polsce
3.5. Pomoc Chorwatów polskim uchodźcom podczas II wojny światowej i przesiedlenie Polaków po II wojnie światowej
4. Działalność Towarzystw Polsko-Jugosłowiańskich w Polsce
4.1. Towarzystwo Polsko-Jugosłowiańskie w Krakowie
4.2. Towarzystwo Polsko-Jugosłowiańskie w Poznaniu
4.3. Liga Polsko-Jugosłowiańska we Lwowie
4.4. Założenie Towarzystwa Polsko-Jugosłowiańskiego w Warszawie oraz inne wydarzenia
4.5. Towarzystwa Polsko-Jugosłowiańskie w Katowicach, Łodzi, Białymstoku i Częstochowie oraz Towarzystwo Przyjaciół Jugosławii w Wilnie
5. Julije Benešić
5.1. Julije Benešić – dane biograficzne
5.2. Benešić – pisarz i językoznawca
5.3. Działalność redaktorska
5.4. Dorobek literacki
5.5. Benešić i znaczenie jego pracy translatorskiej
5.6. Działalność związana z polskim językiem i kulturą
5.7. Pobyty Benešicia w Polsce
5.8. Wizyty Polaków w Chorwacji związane z osobą Julijego Benešicia
6. Miroslav krleža i jego związki z polską
6.1. Dane biograficzne
6.2. Odbiór dramatu Krležy w Polsce i jego powieści
6.3. Wizyta Krležy w Polsce w 1932 r.
7. Ivo Andrić i jego związki Z Polską 161
7.1. Dane biograficzne
7.2. Związki Andricia z Polską
7.3. Pobyty Andricia w Polsce
7.4. Korespondencja Ivo Andricia i Zdenki Marković
8. VIlim Frančić i relacje Chorwacko-Polskie
8.1. Dane biograficzne
8.2. Działalność translatorska, artykuły, wykłady
8.3. Kursy językowe, kongresy, wyjazdy i spotkania z Chorwatami
8.4. Gramatyka i ortografia Vilima Frančicia
9. Korespondencja pomiędzy Julijem Benešiciem, Ivo Andriciem, Miroslavem Krležą i Vilimem Frančiciem
9.1. Korespondencja pomiędzy Andriciem i Benešiciem
9.2. Listy Krležy do Benešicia
9.3. Korespondencja pomiędzy Krležą i Andriciem
9.4. Listy Benešicia do Vilima Frančicia i jeden list Frančicia do Benešicia
9.5. Korespondencja Frančicia i Andricia
10. Chorwaci w Polsce w latach 1918–1960
10.1. Artyści i ich wkład w rozwój chorwacko-polskich relacji kulturowych
10.2. Pozostali literaci i językoznawcy w Polsce
10.3. Uczniowie, studenci, profesorowie, naukowcy, dyplomaci, dziennikarze i inni Chorwaci w Polsce
10.4. Chorwaci w polskim wojsku
10.5. Zmagania sportowe Królestwa SHS/Królestwa Jugosławii i Rzeczpospolitej Polskiej
Bibliografia
Dokumenty
Źródła internetowe
Literatura
Materiał ilustracyjny
Spis ilustracji
