Lektury subwersywne. Filozoficzne eseje o literaturze i sztuce. Kant, Derrida, Lacan, Freud i inni
Lektury subwersywne. Filozoficzne eseje o literaturze i sztuce. Kant, Derrida, Lacan, Freud i inni
ISBN
978-83-242-3954-2
ISBN E-book
978-83-242-6653-1
Rok wydania
2022
Premiera
2022-07-25
Liczba stron
296
Format
135x205
Książka
Niedostępna
Powiadom o dostępności
Zapisując się akceptuję RODO i regulamin strony
E-book (epub, mobi, pdf)
25,00 zł
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni : 25,00 zł
Kupujesz u wydawcy
Szybka wysyłka
Bezpieczne transakcje
Lektury subwersywne to lektury przekorne, w których teksty czyta się „pod włos”, wskazując na to, że zawarty w nich sens nie do końca pokrywa się z intencjami ich autorów. Jest on w pewnym sensie „mądrzejszy” od tego, co zamierzali powiedzieć, i często nie daje się z tym pogodzić. Efektem tego typu lektury jest przemieszczenie sensu tekstu, jego radykalne przewartościowanie. Tę przewrotną strategię interpretacyjną Dybel obiera zarówno w odniesieniu do wybranych filozoficznych tekstów Gadamera, Kanta, Derridy i Lacana, jak i do tekstów literackich Szekspira, Kafki, Schulza i Gombrowicza.  Wyrafinowanie takiej strategii polega na tym, że starając się z dużą precyzją zrekonstruować sens tych tekstów, dociera do jego ukrytych założeń, co każe mu poza ów sens wykroczyć i ukazać go w nowym świetle. Jeśli więc dokładnie przyjrzymy się estetyce Kanta, okazuje się, że ‒ wbrew temu, co twierdzi Gadamer ‒ pojęcie piękna jest w niej ściśle powiązane z tym, co etyczne; przeformułowana przez Derridę relacja między ergonem i parergonem dzieła, przemieszczona na plan ludzkiej egzystencji, wskazuje na zdumiewające pokrewieństwo doświadczenia piękna z doświadczeniem śmierci; twierdzenie Felman, że literatura jest ślepą subwersywną plamką psychoanalizy, implikuje między nimi relację kolistą, w której inspirują się nawzajem; zablokowane pragnienie Hamleta nie bierze się stąd, że – jak sugeruje Freud ‒ chce on zająć miejsce ojca przy matce, ale stąd, że nie jest ona zdolna do żałoby po zamordowanym mężu; okrutny sposób, w jaki w Procesie Kafki funkcjonuje prawo, nie wynika z jego deformacji, ale z samych podstaw prawa pozytywnego, ukształtowanego w tradycji europejskiej. Na podobne paradoksy możemy wskazać, przyglądając się bliżej motywom mesjańskim w prozie Schulza czy toposowi „gęby” u Gombrowicza. Nasz tradycyjny sposób lektury tych tekstów zatem się załamuje i oto nagle skonfrontowani jesteśmy z całkiem nowymi pytaniami. 
 

WSTĘP

Od myślenia krytycznego do subwersywnego

CZĘŚĆ I. ESEJE FILOZOFICZNE

Rozdział I

NIEBO GWIAŹDZISTE NAD KROLEWCEM A PRAWO MORALNE

Dyskusja Gadamera z estetyką Kanta

1. Ambiwalentny stosunek Gadamera do estetyki Kanta

2. Estetyka Kanta a tradycja europejskiego humanizmu

3. „Wolne” piękno przyrody i „zależne” piękno dzieła sztuki

4. Pojęcia smaku i geniuszu u Kanta. Prymat wyobraźni nad intelektem

5. „Spoglądanie” artysty na pojęcia i ich „rozszerzanie”

6. Niebo nad Królewcem a prawo moralne

Rozdział II

POJĘCIA ERGONU I PARERGONU W JACQUES’A DERRIDY MYŚLI O SZTUCE

Uwagi na marginesie książki Prawda w malarstwie

1. Derridy strategia dekonstrukcji

2. Metafora złożenia w krypcie i Kanta ujęcie relacji ergonu do parergonu dzieła

3. Parergon jako immanentny brak ergonu

4. Samo-obrona parergonu dzieła przed dyseminującą robotą differance

5. Parergon jako kopia differance

6. Parergon i pisanie „na marginesie” dzieła

7. „Otchłannienie” koła sztuki i myśli o sztuce w estetyce Hegla

8. „Błędne” hermeneutyczne koło Heideggera myśli o sztuce?

9. Rożnica między ergonem a parergonem dzieła a jego materialny wymiar

10. Dekonstrukcja jako przemieszczenie/parergon tego, co dekonstruowane

Rozdział III

PIĘKNY TULIPAN, TRUP I BEZ CZYSTEGO CIĘCIA

Bez-duszna estetyka Derridy

1. Obrzeżenie kwiatu jako parergon

2. Parergon i „brak niczego”

3. Cięcie parergonu i cięcie śmierci

4. Piękno i darzenie trupem

Rozdział IV

DERRIDY SPOR Z LACANEM O FALLUSA

Pamięci Antony’ego Easthope’a

1. Dekonstrukcjonizm Derridy i „znaczące fallusa” Lacana

2. „Znaczące fallusa” Lacana jako transcendentalna podstawa języka?

3. Spor o relację głos‒litera

4. Trzy pojęcia fallusa według Lacana

5. Eks-centryczna pozycja fallusa symbolicznego wobec łańcucha znaczących

6. Czy Lacan był fallogocentrystą?

CZĘŚĆ II. INTERPRETACJE LITERACKIE

Rozdział V

LITERATURA ‒ WYZWANIE DLA PSYCHOANALIZY?

1. Psychoanalityczny dyskurs Freuda i literatura

2. Literatura jako „ciało języka, psychoanaliza jako „ciało wiedzy

3. Psychoanaliza „rozwija” w swoim dyskursie „zwinięty” dyskurs literacki

4. Literatura jako „subwersywna ślepa plamka” psychoanalizy

5. Trójkąt edypalny

6. Freudowskie metafory „pępka” marzenia sennego i „grzybni”

7. Dotyk Realnego w marzeniach sennych. Ojciec i płonący syn

8. Tekst literacki jako podmiot wiedzy i a-topiczna pozycja interpretatora

9. Dylematy interpretacji psychoanalitycznej

Rozdział VI

CZEGO PRAGNĄŁ HAMLET?

Uwagi wokół seminarium Jacques’a Lacana Le desir et son interpretation

1. Dzieło Szekspira i psychoanaliza. Hamleta interpretacja Freuda

2. „Pragnienie i jego interpretacja” ‒ seminarium Lacana o Hamlecie

3. Hamlet chrześcijanin i jego czekanie na „swoją godzinę”

4. Hamlet, matka i fallus Klaudiusza

5. Czego pragnął Hamlet?

Rozdział VII

„WSZYSCY OSKARŻENI SĄ PIĘKNI…”

Antynomie doświadczenia prawa w Procesie Franza Kafki

1. Kafka i sadystyczny ojciec. Pojęcie Prawa Jahwe

2. Franz jako Nikt dla ojca

3. Zapętlenie prawa pozytywnego i wina podmiotu

4. Adwokat Huld jako Mesjasz zdegradowany

5. Mityczne „wnętrze prawa”, którego nie ma

6. Bezgłowy Bóg prawa i jego ofiary

Rozdział VIII

SCHULZ, NIETZSCHE I ŚMIERĆ BOGA

1. Dlaczego Bóg umarł?

2. Opowiadanie Sierpień i biblijna opowieść o Abrahamie i Izaaku

3. Śmierć Boga u Schulza

4. Pusty czas matriarchatu i tęsknota za Mesjaszem

Rozdział IX

GOMBROWICZA GRA W GĘBY ALBO GRA GĄB

1. Forma jako styl

2. Walka gąb i poszukiwanie Formy jako Nad-Gęby

3. Śniące cogito Gombrowicza i Descartes’a

4. Od gęby własnej i innego nie ma ucieczki

5. Dialektyka relacji Pan‒Parobek. Różnica z Heglem

6. Czym jest Forma u Gombrowicza?

7. „Trzeci człowiek” i Wielki Inny

8. W pościgu za Formą

Indeks nazwisk

Paweł Dybel

Paweł Dybel – profesor w Instytucie Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie oraz Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Stypendysta Fundacji im. Alexandra von Humboldta, DAAD, DFG, The Mellon Foundation i innych. Prowadzi wykłady i seminaria na uniwersytetach w Bremie, Berlinie, Londynie i Buffalo. Trzykrotnie nominowany do Nagrody im. Jana Długosza. Publikacje (wybór): Granice rozumienia i interpretacji. O hermeneutyce Hansa-Georga Gadamera (2004), Okruchy psychoanalizy. Teoria Freuda między hermeneutyką i poststrukturalizmem(2007), Dylematy demokracji. Kontekst polski (2015), Psychoanaliza – ziemia obiecana? Z dziejów psychoanalizy w Polsce, cz. 1(2016), Mesjasz, który odszedł. Bruno Schulz i psychoanaliza (2017).

Opinie o książce
0 opinie
Zaloguj się, aby dodać opinię
Lektury subwersywne. Filozoficzne eseje o literaturze i sztuce. Kant, Derrida, Lacan, Freud i inni
Książka
Niedostępna
Powiadom o dostępności
Zapisując się akceptuję RODO i regulamin strony
E-book (epub, mobi, pdf)
25,00 zł
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni : 25,00 zł
Dostawa
(od 150 zł gratis!)
Dostawa
InPost (paczkomat)
od 10.00 zł
Pocztex Punkt (punkt odbioru)
od 10.00 zł
Pocztex 2.0 Kurier
od 10.00 zł
Pocztex 2.0 Kurier (pobranie)
od 15.00 zł
DPD Kurier
od 12.00 zł
DPD Kurier (pobranie)
od 17.00 zł
Odbiór osobisty (Kraków, Żmujdzka 6B)
0.00 zł
Wysyłka elektroniczna (e-booki)
0.00 zł

Z tej samej kategorii

Maria Strycharska-Brzezina

Kozak ukraiński. Studium językowe

Książka
Książka: Brak w magazynie
E-book (pdf)
15,00 zł
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni : 15,00 zł
Beata Szymańska

Kultury i porównania

Książka
Książka: Brak w magazynie
E-book (pdf)
12,00 zł
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni : 12,00 zł
29.11.2019
Książka
-20%
24,00 zł
30,00 zł
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni : 24,00 zł
E-book (pdf)
18,00 zł
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni : 18,00 zł
Loading...