Przedmowa
Wstęp. „Patrząc ponad granicami” na polskich migrantów
Cele i zakres badań
Korpus i metodologia
1. Od romantyzmu do europeizacji: znaczenia kulturowe (polskich) migracji w dobie
nowoczesności
Polskie migracje i ich kulturowy rezonans
Migracja, nowoczesna nostalgia i „etniczna kiczyfikacja”
Modernizacja, europeizacja i polska „bliska Inność”
2. Bawić, bawić i jeszcze raz bawić: polskie (i niby-polskie) gwiazdy w kinie międzywojennym (1918–1939)
Międzynarodowa migracja i wczesne kino
Artyści i gwiazdy estrady w drodze: Negri, Kiepura, Popesco
„Rosyjska moda” (w obrębie i poza obrębem Francji)
Pola Negri jako Mania Walkowska, robotnica fabryki papierosów
Filmowe transformacje Jana Kiepury: od „pospolitego” człowieka do gwiazdy estrady
Niemiecki comeback Poli Negri: Wiera Kowalska jako „kobieta z walizką” w Mazurze (1935)
Elvire Popesco jako ekscentryczna, uwodzicielska i romantyczna „kuzynka z Warszawy”
Tożsamość ekspatriancka jako czynnik rozrywki: Popesco i Sacha Guitry
Cudzoziemcy (Polacy) na ekranie i podwójny brak „autentycznej bezpośredniości”
O „francuskim wyjątku” raz jeszcze: „żona polskiego robotnika” oraz Toni Jeana Renoira (1935)
3. Ekspatrianci, uciekinierzy, imigranci: polskie postacie w filmie wojennym i zimnowojennym
(1940–1980)
Aktualizacja (i zamknięcie) międzywojennego paradygmatu: Kiepura, Renoir, Fedora (Negri)
Bohaterowie wojenni i zdrajcy: polskie akcenty i podteksty w brytyjskim kinie wojennym
Teatr europejski w obiektywie brytyjskim (i szwajcarskim): osoby przesiedlone a przyszłość Starego Kontynentu
Testowanie polsko-brytyjskiej lojalności i heroizmu: zimnowojenni uciekinierzy i tajni agenci
Polska dzielność odzyskana: solidarność outsiderów w Nieletnim świadku (1959)
Między neorealizmem, romantyzmem a geopolityką: powojenny pryzmat włoski
Oszuści (1959): szukanie (na próżno) polskiego gastarbeitera
Projektowanie (i kwestionowanie) nowoczesnego życia: „starzy” i „nowi” imigranci w dobie europejskiej modernizacji
Transformacja lat 70.: patologie imigranckie (i dążenie do kobiecości)
4. Solidarność (i jej brak) na ekranie, teraz i niegdyś: polscy imigranci w kinie schyłku zimnej wojny
Efekt Andrzeja Wajdy i rozliczne oblicza solidarności
Prześwietlanie transgranicznej mobilności Polaków (mężczyzn) na ekranie
Uwikłania recepcji: druga zimna wojna i pokryzysowa ekonomika
Alegorie pracy, neoliberalizmu i narodu: (polski) dom Jerzego Skolimowskiego w Londynie
Polscy reżyserzy na wychodźstwie i ich artystyczne porażki
Wychodźcy-robotnicy na skraju morderczego obłędu
Francusko-polskie papierowe małżeństwa (i ich dramatyczne zakończenia)
Za „szklaną kurtyną”: problematyzacja emigracji okresu Solidarności
Późne lata 80.: współczesny wydźwięk historycznych wydarzeń
5. B udowanie kapitalizmu z ludzką twarzą (czy bez): polscy migranci w kinie postkomunistycznym (1990–2004)
Porzucając „paryski bruk”: od uchodźstwa po migrację zarobkową
Zbigniew Zamachowski powraca (ze zdwojoną mocą)
Geopolityczne parametry integracji i przebudowy: domy, okna i rusztowania
Przegrani modernizacji, homo sovieticus i neoliberalni przedsiębiorcy
Kwestionowanie (i przywracanie) domowości: stopnie nostalgicznej odnowy
Przypadek Niemiec: podzielone i dysfunkcyjne rodziny po zjednoczeniu
Austriacki zwrot akcji: kapitalizm bez ludzkiej twarzy
Zalążki polsko-brytyjskich romansów
Przednie szyby i (ukryte) kamery: voyeurystyczne włoskie spojrzenie
Dawne i nowe polskie migracje: solidarność w epoce neoliberalizmu i globalizacji
6. M odernizacja poprzez europeizację? „Swobodnie przemieszczający się” Polacy w filmach europejskich po rozszerzeniu UE (2005–)
Polski Instytut Sztuki Filmowej (2005–) i wzrost koprodukcji z udziałem Polski
Podbój Wysp Brytyjskich (po rozszerzeniu UE, przed i po Brexicie)
(Nie)wspinanie się po drabinie: Polska, Białoruś, Rosja, Ukraina
W drodze ku dywersyfikacji? „Białe kołnierzyki” z Polski w „rozszerzonej Europie”
Kontynuacja paradygmatu po 1989 r.: diagnostyka i potencjał (naprawczy)
Polska migracja przez pryzmat odmienności: nieustabilizowane tożsamości i „szczątkowa” Inność
Przywracanie równowagi moralnej: równoległe historie, równoległe doświadczenia
Polscy aktorzy „rodzice”, filmowcy o mieszanym rodowodzie i związki międzypokoleniowe
Od Polańskiego do Pawlikowskiego: autobiografizm, konteksty polskie i „biała” Inność
O Pawle Pawlikowskim raz jeszcze: Zimna wojna (2018)
Zakończenie. Migracyjne ciągłości (i ciągi dalsze)
Spis ilustracji
Bibliografia
Filmografia (1918–2022)
Indeks tytułów filmów
Indeks nazwisk
check_circle
check_circle