PISMA WYBRANE STANISŁAWA CATA-MACKIEWICZA
"My Polacy, wychowani na kulcie beznadziejnych i tragicznych aktów rozpaczy mamy skrzywiony pogląd na kwestię wojny. Dla normalnego państwa 35-milionowego wojna to tylko instrument polityki narodowej. Wojna to nie harakiri szlachcica japońskiego, który zadowala swe uczucia zemsty za honor obrażony zabijając sam siebie. Wojna to nie demonstracja modlącego się tłumu, który z pieśnią na ustach szarżowany jest przez kozaków zaopatrzonych w białą i palną broń. Wojna się nie mierzy ilością bohaterskich zgonów, lecz ilością zwycięstw. Wojnę się zaczyna nie po to, by umierać, lecz po to, by wygrać."
Stanisław Cat-Mackiewicz
Broszury Mackiewicza to nie tylko pamiętnik czasu wojny widzianej oczyma wytrawnego komentatora politycznego, nie tylko świadectwo rozpaczliwej walki Wilnianina o uratowanie jego małej ojczyzny, i nie tylko ciężki akt oskarżenia pod adresem polityków polskich okresu drugiej wojny światowej – to również zapis bezlitosnej lekcji polityki, jaką nasz czołowy realista polityczny odebrał z rąk wrogów… i sojuszników Polski. Lekcji, którą swoją drogą wciąż mamy do odrobienia.
Jan Sadkiewicz
Od wydawcy
W latach 1941–1946 Mackiewicz opublikował ponad 40 broszur. Po kilkuletniej przerwie (przypadającej na okres, w którym redagował tygodnik „Lwów i Wilno”) ukazało się jeszcze kilka; ostatnia w roku 1956, na miesiąc przed powrotem Mackiewicza do kraju.
Na potrzeby niniejszej edycji zostały one podzielone na pięć tomów. Pierwszy z nich, Trzylecie, obejmuje broszury wydane w latach 1941–1942, drugi, Albo-albo, te wydane w 1943, Nie! – broszury z 1944, Lady Makbet myje ręce – broszury z lat 1945–1946, wreszcie broszury z lat 1951–1956 opublikowane zostaną w tomie Od małego Bergu do wielkiego Bergu.
Ze względów kompozycyjnych zdecydowano o wprowadzeniu dwóch wyjątków od zasad tego podziału. Zamykająca okres „oczekiwania” na wkroczenie Armii Czerwonej na teren Rzeczypospolitej broszura 4 stycznia 1944 roku została przesunięta do tomu Albo-albo, natomiast otwierającą nowy okres dziejów politycznych emigracji (po dymisji Stanisława Mikołajczyka i powołaniu gabinetu Tomasza Arciszewskiego) broszurę Nowy rząd z grudnia 1944 zamieszczamy jako pierwszą w tomie Lady Makbet myje ręce.
Z różnych przyczyn trzy broszury nie zostaną opublikowane w ramach Pism wybranych Cata-Mackiewicza. Przede wszystkim zabraknie skonfiskowanej w całości przez rząd brytyjski w 1942 roku Sprawy Arleta, w której Mackiewicz poruszał między innymi kwestię polskich oficerów zaginionych w ZSRR. Zawartość tej broszury sam autor omawia w artykule Cenzura angielska a Katyń [„Dziennik Związkowy” (Detroit) 1952, nr 292].
Poza tym Mackiewicz w latach 1945–1946 wydał trzy broszury w języku angielskim, spośród których jedna,Nuremberg and After – znajdzie się w tomie Lady Makbet myje ręce. Pozostałe dwie: Britain and Poland in October 1945(Londyn 1945) oraz Lies, Trials, Atomic Bomb (wydana wspólnie z Frederickiem A. Voigtem i Stanisławem Strońskim, Bombay 1946), zawierają tłumaczenia tekstów zamieszczanych uprzednio w broszurach Lady Makbet myje ręce oraz List filozoficzny, w związku z czym zrezygnowano z ich powtarzania.
O publicystyce Cata-Mackiewicza w Radiu Wnet opowiada prof. Rafał Habielski
Patroni medialni
Jan Sadkiewicz
Cat-Mackiewicz znany i nieznany
Październik 1941. Fakty i dokumenty
Traktat polsko-sowiecki z 30 lipca 1941 roku
Założenia ogólne
Kilka dat ogólnie znanych
Sojusznik naszego sojusznika
Nie można tego nazwać ustępem wobec Polski
Brak bilateralności
Armia polska w Rosji, „hitlerowskim Niemcom”
Amnestia
Nota angielska
Dwie interpretacje
Rada Narodowa stara i nowa
Dlaczegóżby nie?
Odwaga cywilna a swoboda prasy
Gdzież jest ten cenzor?
Metody w dyskusji
Bierna i czynna rola w polityce
Karta Atlantycka, a traktat polsko-sowiecki
Dokument ostatni
Stanisław Baliński, O Ziemi Nowogródzkiej
Listopad 1941. Fakty i dokumenty
Aby chwilowo dogodzić
Wynurzenia i przemówienia
O demokracji w przeszłości i w przyszłości, ale nigdy w teraźniejszości
List byłego ambasadora
Czemu im się nie płaci
Śp. Aleksander Prystor i Herman Lieberman
Premier a wódz naczelny
Prehistoria
Konstytucja 17 marca 1921 roku
Prawo obecnie obowiązujące
Okólnik z 13 czerwca 1936 roku
Stan obecny
Konflikt obowiązków premiera i naczelnego wodza
Inny przykład
Zakończenie
Kto nas uczy ideologii politycznej
Notatki polemiczne
„Wiadomości żydowskie”
Korespondencja
Grudzień 1941. Fakty i dokumenty
Treść
Polacy w Rosji sowieckiej
Wiadomości z Kraju
Sytuacja już dojrzała
O co gramy i czym gramy
Nieogłoszona rezolucja
Do czego służy monopol rządowej prasy politycznej
Niech wie prawica co wydaje lewica
Dzień 11 listopada
Uwagi o broszurze: Boje polskie
Korespondencja
Styczeń 1942. Fakty i dokumenty
Odpowiedzialność
Niebezpieczeństwo
Trzy mocarstwa a Polska
Dysproporcje
Padół płaczu
Złe zabawy
O Ryczywole zamilczeć wolę
Pochwała Anglii i czego pisać a czego robić nie wolno
Śp. Artur Potocki
Korespondencja
Cała prawda
Cała prawda
Struś kręci głową w piasku
Groza położenia
Na czym się opiera optymizm generała Sikorskiego
Struś kręci głową w piasku
Rola opozycji
Tiań-Szań
List generała Andersa
Stronnictwo Narodowe
Notatki polemiczne
Humor na czasie
Z powrotem do Ozonu
Świat łaciński
Lwów i Wilno
Zarzuty
Wprowadzanie w błąd polskiej opinii publicznej
Deklaracja rządu i exposé premiera
II Rada Narodowa
Policja p. Kota
Kropla w morzu a limuzyna ekscelencji
Polityka Józefa Becka
Rozkaz nr 55
O Marszałku, gdybyś ty żył
Kropka nad i
Czarnym atramentem
Złe wiadomości
Co zaszło w Ameryce
Nie przeszkadzamy, lecz pomagamy
Podstawy prawne, których nie ma
Zespolenie narodowców
Kryzys propagandy
Notatki polemiczne
Czeskie grzeszki
Cóż robić
List ministra Stańczyka
Cel najbliższy
Cel najbliższy
Propaganda
W odpowiedzi panu Strońskiemu
Tematy polityczne
Poziom
Renty inwalidzkie
Łukasiewicz, Stroński, „Walka”
Memoriał obywateli amerykańskich pochodzenia polskiego
Niezamieszczone sprostowanie
Timeo Danaos et dona ferentes
Z angielskiego punktu widzenia
Zafiksowanie wszelkich możliwości
Oświadczenia generała Sikorskiego
Zgranie exposé z rezolucją
„Nowy Świat” a generał Sikorski
Małe klapki bezpieczeństwa
Przyjaciela poznaje się w biedzie. „Etot nomier nie projdiot”
Trzylecie
Na zaułku milionerów
Nieuzasadniony optymizm nie jest objawem patriotyzmu
Optymizm u innych narodów
Ostatnia przysługa Ojczyźnie
Jeszcze o Wieniawie
W Paryżu
Konieczność jedności narodowej
Rada Narodowa
Klęska Francji
Józef Retinger
Przesilenie
Zamach na wolność słowa
Stosunek do Rosji sowieckiej
Umowa z Czechami
Osoby pochodzenia żydowskiego
Układ z 30 lipca 1941 roku
Rząd pozbawiony kontroli
Stosunek do konstytucji
Sposób obrony paktu
Sprostowanie
O Śląsk Cieszyński
Od wydawcy
Indeks nazwisk
