Góry – przestrzenie i krajobrazy są zbiorem studiów Jacka Kobuszewskiego poświęconym różnym aspektom literackiej problematyki gór. Autor w młodości łączył działalność taternicką z badaniami dziejów tematyki tatrzańskiej w literaturze. Prezentowanym w książce rozprawom i szkicom koncepcji badań historycznoliterackich związanych z tzw. tematologią literacką towarzyszy nowocześnie podejmowana egzegeza różnych przestrzeni, widzianych jako teksty kultury o zróżnicowanym wyposażeniu semantycznym. Przykładem tego są prace dotyczące historii turystyki w Karkonoszach śledzonej przez pryzmat zapisów w dawnych księgach pamiątkowych umieszczanych w górach. Z dziejami alpinizmu i toponomastyki Alp wiąże się z kolei próba nowego spojrzenia na nazwę lodowca Mer de Glace. Ważną część zbioru stanowią artykuły poświęcone skomplikowanej, wieloaspektowej tematyce alpejskiej. Autor śledzi w nich dzieje alpinizmu na przełomie XIX i XX wieku na tle spektakularnych zjawisk socjokulturowych, osobną uwagę poświęcając recepcji Alp w życiu i twórczości polskich pisarzy romantycznych.
Góry: przestrzenie i krajobrazy (Ewa Grzęda)
1. Literackie oblicza regionalizmu
2. Górskie przewodniki (Uwagi o współczesności i tradycji gatunku)
3. Od Filipa V Macedońskiego do Horace’a-Bénédicta de Saussure’a, od Horacego do Albrechta Hallera. O dziejach poznawania i zdobywania gór
4. Najdawniejsza ilustracja o tematyce wspinaczkowej
5. „Potopu świata fale” i Mer de Glace. O nazwie alpejskiego lodowca i pewnym sposobie obrazowania górskiego pejzażu
6. Zapomniany polski przekład poematu Albrechta Hallera Die Alpen
7. „Co wadzi, póki lata nie zajdą leniwe…” Szkic o Alpach w literaturze polskiej (Od Jana Kochanowskiego do Wacława Rolicza-Liedera)
8. Czatyrdah, Krępak i Alpy. Wizja gór Adama Mickiewicza
9. Kordian na Mont Blanc
10. Szkice alpejskie Kazimierza Chłędowskiego
11. Zamek w Karpatach Juliusza Verne’a
12. Alpinizm, turystyka, literatura na przełomie XIX i XX wieku – związki i zależności. Wstępny zarys problematyki
13. Kilka uwag o kulturowej roli Karkonoszy
14. Dawne wycieczki na Śnieżkę w Karkonoszach
15. Czeskie wiersze w księgach pamiątkowych Śnieżki
16. Z dziejów tematyki górskiej w literaturze czeskiej w pierwszej połowie XIX wieku. František Palacký i Milota Zdirad Polák
17. Włoskie podróże Jána Kollára
18. Krajobrazy Juliusza Słowackiego
19. „Poznawałem kraj drogi…” O wędrówkach, rysunkach i grafikach oraz poezji Macieja Bogusza Zygmunta Stęczyńskiego
Nota edytorska
Spis ilustracji
Indeks osób
Jacek Kolbuszewski
Profesor Jacek Kolbuszewski (ur. 1938), historyk literatury polskiej i literatur zachodniosłowiańskich,laureat Literackiej Nagrody Zakopanego 2017 [za książkę Literatura i Tatry. Studia i szkice, 2016]. Głównymi obszarami jego zainteresowań badawczych są rozległe kwestie mieszczące się w polu widzenia problematyki tematologicznej, obejmujące z jednej strony tematykę górską w literaturze, z drugiej różne problemy z zakresu antropologii kultury ze szczególnym uwzględnieniem kulturowych aspektów ochrony przyrody i antropotanatologii. Opublikował z tego zakresu setki artykułów naukowych i popularnonaukowych oraz kilkanaście książek, dotyczących poznania i zdobywania gór ze szczególnym uwzględnieniem tematyki tatrzańskiej w literaturze polskiej tu m.in.: Skarby króla Gregoriusa. O poszukiwaniu skarbów w XVII i XVIII wieku [1971]; Tatry w literaturze polskiej (1805-1939) [1982]; Krajobraz i kultura. Sudety w literaturze i kulturze polskiej [1986]. Opracował liczne antologie literatury o tematyce górskiej w Serii Tatrzańskiej Wydawnictwa Literackiego: m.in. Czarny szczyt. Proza taternicka lat 1904-1939 [1976], Osobliwości i sensacje tatrzańskie [1977] oraz w serii Biblioteki Narodowej Tatry i górale w literaturze polskiej [1992]. Opublikował także szereg tekstów w opracowaniu krytycznym, w tym najdawniejszą monografię etnograficzną Podhala (Ludwik Kamiński,O mieszkańcach gór tatrzańskich. Najdawniejsza monografia etnograficzna Podhala, 1992). Inne zakresy jego działalności reprezentują książki Ochrona przyrody a kultura (1990, 1992), Wiersze z cmentarza (1985), Kresy (1996).
