650 ilustracji kolorowych i czarno-białych

Pierwszy polski tom międzynarodowej serii Corpus Vitrearum Medii Aevi poświęcony jest witrażom w kościele Mariackim w Krakowie, jednej z ważniejszych świątyń miejskich Europy Środkowej. Witraże, które powstały u schyłku panowania Kazimierza Wielkiego i w początkowym okresie panowania Jagiellonów są największym zespołem malarstwa witrażowego w Polsce. Z ogromnego, liczącego pierwotnie ponad 600 kwater zasobu do dziś zachowała się mniej więcej 1/6, a kwatery pierwotnie wypełniające 11 okien chóru kościoła zebrane są obecnie w 3 oknach w apsydzie. W efekcie studiów, autorzy książki odtworzyli ich pierwotny układ, poddali analizie kontekstualnej program ikonograficzny przeszkleń oraz przeprowadzili analizę formalno-genetyczną zespołu, wskazując na jego stylowe zróżnicowanie.

Tom jest efektem badawczej współpracy Lecha Kalinowskiego i Heleny Małkiewiczówny, którzy w latach 90. ubiegłego stulecia wypracowali główne tezy dotyczące witraży kościoła Mariackiego. W latach 2011–2013 zostały one zmodyfikowane, rozwinięte i spisane przez Helenę Małkiewiczównę, przy współpracy Dobrosławy Horzeli. Książkę uzupełnia wprowadzenie historyczno-artystyczne autorstwa Marka Walczaka, którego zadaniem jest powiązanie zasadniczego wywodu z szeroko rozumianą kulturą materialną miasta w XIV w.

Publikacja pierwszego tomu korpusu witraży średniowiecznych w Polsce, poświęconego przeszkleniom najważniejszej fary Krakowa była możliwa głównie dzięki wsparciu finansowemu Miasta Krakowa, a także parafii Wniebowzięcia NMP w Krakowie oraz Union Académique Internationale.

„Znaczenie omawianej monografii polega przede wszystkim na wprowadzeniu do obiegu naukowego wielkiego zespołu malowideł z XIV w. związanych z Krakowem, które pozostawały niedostępne dla badawczy. Można nawet powiedzieć, że pozostawały one poza ich świadomością. (…) Bez cienia przesady można powiedzieć, że publikacja wyników badań nad witrażami w kościele Mariackim wypełnia jedną z najistotniejszych białych plan w polskiej historii sztuki.”

Z recenzji wydawniczej prof. dr hab. Adama S. Labudy

650 Farb- und Schwarz-Weiß-Abbildungen

Der erste polnische Band der internationalen Reihe Corpus Vitrearum Medii Aevi ist den Glasmalereien in der Marienkirche in Krakau, einer der wichtigsten Stadtkirchen in Mitteleuropa, gewidmet. Die Glasmalereien, die am Ende der Regierungszeit Kasimirs III. des Großen und zu Anfang der Herrschaftszeit der Jagiellonen-Dynastie entstanden, sind die größte Gruppe von Glasmalereien in Polen. Von dem sehr umfangreichen Originalbestand, der einst über 600 Felder zählte, hat sich bis heute etwa 1/6 erhalten, und die Felder, die ursprünglich 11 Fenster des Kirchenchores füllten, sind heute in drei Chorfenstern zusammengefasst.Auf der Grundlage von Forschungsergebnissen haben die Verfasser ihre ursprüngliche Anordnung rekonstruiert, das ikonographische Programm der Verglasungen einer Kontextanalyse unterzogen sowie eine Form- und Herkunftsanalyse der Gruppe durchgeführt und dabei ihre stilistischen Unterschiede aufgezeigt.

Dieser Band ist das Ergebnis einer Forschungskooperation zwischen Lech Kalinowski und Helena Małkiewiczówna, die in den neunziger Jahren des letzten Jahrhunderts die wichtigsten Thesen zu den Glasmalereifenstern der Marienkirche formulierten. In den Jahren 2011–2013 wurden sie von Helena Małkiewiczówna in Zusammenarbeit mit Dobrosława Horzela verändert, entwickelt und niedergeschrieben. Das Buch wird von einer geschichtlich-künstlerischen Einleitung von Marek Walczak ergänzt, deren Aufgabe in der Verbindung der wesentlichen Argumentation mit der breit verstandenen materiellen Kultur der Stadt im 14. Jahrhundert besteht.

Die Veröffentlichung des ersten Bandes des Corpus Vitrearum Medii Aevi Polen, der der Verglasung der wichtigsten Pfarrkirche von Krakau gewidmet ist, war vor allem dank der finanziellen Unterstützung der Stadt Krakau sowie der Pfarrei Mariä Himmelfahrt in Krakau und der Union Académique Internationale möglich.

„Die Bedeutung dieser Monographie liegt vor allem in der Einführung in den wissenschaftlichen Kreislauf einer, mit Krakau verbundenen, großen Gruppe von Malereien aus dem 14. Jahrhundert, die für die Forscher unzugänglich blieb. Man könnte sogar sagen, dass sie sich ihrer gar nicht bewusst waren. (....) Ohne zu übertreiben, kann man sagen, dass die Veröffentlichung der Forschungsergebnisse über die Glasmalereien in der Marienkirche einen der wichtigsten weißen Flecke in der polnischen Kunstgeschichte beseitigt.“

Aus der Rezension von Prof. Dr. hab. Adam S. Labuda