
Seria Językoznawstwo kognitywne. Studia i analizy
Komizm, humor, dowcip, śmieszność, śmiech to zjawiska, których nie da się zamknąć w prostej definicji, przedstawić jako listy cech koniecznych i wystarczających do ich zaistnienia. Mimo owej heterogeniczności i rozmycia definicyjnego – potrafimy je rozpoznać w przeróżnych działaniach i wytworach kulturowych. Nie ma wątpliwości, że komizm i śmiech pojawiają się w każdym zakątku kuli ziemskiej, w każdym okresie historycznym; być może są zjawiskami równie podstawowymi i uniwersalnymi dla człowieka, jak język, świadomość i kultura. (…) Celem moim jest stworzenie modelu semantyki wypowiedzi komicznych w ujęciu poznawczo-kulturowym, w perspektywie językoznawstwa kognitywnego oraz językoznawstwa antropologiczno-kulturowego, których teorie i metody analizy semantycznej uznałam za najbardziej relewantne do realizacji celu. Dzięki przyjętym paradygmatom badawczym semantyka wypowiedzi komicznych, rozumianych językowo i multimodalnie, ukazana jest na szerokim, ponaddyscyplinarnym tle zjawisk zarówno mentalnych (procesów percepcyjnych i poznawczych, w tym emocji, ucieleśnienia i umysłu rozszerzonego), jak i zmiennych środowiskowych i kulturowych, w tym zwłaszcza dotyczących technologii medialnych.
Fragment Uwag wstępnych
Książka przynosi próbę spojrzenia na zjawisko komizmu z punktu widzenia semantyki, jednak mocno osadzonej w perspektywie interdyscyplinarnej. Jej podstawowym punktem odniesienia jest językoznawstwo kognitywne, z którego zasobów pojęciowych korzysta, aby zmierzyć się z trudnym problemem badawczym, jaki stanowi określenie warunków powstawania efektu komicznego. Zarzucając sieci badawcze bardzo szeroko, w tym zagłębiając się w teorię poznania, odkrywa przed czytelnikiem świat nowych mediów, którego cechą definiującą jest ludyczność. A ludyczność i komizm to niewątpliwie zjawiska pokrewne, choć jak Autorka pokazuje – nie tożsame.
Fragment recenzji prof. Władysława Chłopickiego
Anna Chudzik – językoznawczyni i komunikolożka, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Katedrze Teorii Komunikacji Wydziału Polonistyki UJ. Autorka książek Mowne zachowania magiczne w ujęciu pragmatyczno-kognitywnym (2002), Inskrypcje w przestrzeni miejskiej. Studium pragmalingwistyczne (2010), artykułów dotyczących komunikacji w mediach społecznościowych, funkcji ludycznej i humorystycznej komunikacji, a także redakcji prac zbiorowych.
Uwagi wstępne
O czym jest ta książka?
Rozdział 1. Metoda, czyli co i jak badać?
1.1. Czy można naukowo ustalić, jaki jest najśmieszniejszy dowcip świata?
1.2. Nauka i jej paradygmaty
1.2.1. Nauki humanistyczne i przedmiot ich badań
1.2.2. Przedmiot i metodologia badań semantycznych
1.2.3. Językoznawstwo jako dyscyplina naukowa – autonomia czy współpraca?
1.3. Semantyka komizmu – koncepcja teoretyczno-badawcza
1.3.1. Problem badawczy i pole badań
1.3.2. Perspektywa metodologiczna
1.3.3. Cele badawcze
Rozdział 2. Semantyka, czyli co to znaczy?
2.1. Znaczenie jako przedmiot badań
2.2. Semantyki językoznawcze
2.2.1. Semantyki systemowe
2.2.2. Semantyki subsystemowe
2.2.3. Semantyki wypowiedzeniowe
2.3. Poznawcze konteksty semantyki
2.3.1. Umysł
2.3.2. Procesy poznawcze
2.3.3. Pojęciowe struktury poznawcze
2.4. Kulturowe konteksty poznania i semantyki
2.4.1. Interakcyjne źródła poznania
2.4.2. Umysł i jego ekstensje
2.4.3. Kultura jako wytwór umysłu
2.4.4. Kultura jako działanie
2.5. Semantyka w ujęciu językoznawstwa kognitywnego
2.5.1. Tezy programowe semantyki kognitywnej
2.5.2. Zagadnienia podstawowe
2.5.2.1. Procesy poznawczo-semantyczne
2.5.2.2. Struktury poznawczo-semantyczne
2.5.3. Wybrane modele poznawczo-semantyczne
2.5.3.1. Modele struktur pojęciowych i semantycznych
2.5.3.2. Modele konceptualizacji i konstrukcji wypowiedzi
2.6. Wypowiedź jako przedmiot badań
2.6.1. Wypowiedź jako termin naukowy
2.6.2. Wypowiedź w kontekście języka i kultury
2.6.3. Znaczenie wypowiedzi i procedura jego badania
Rozdział 3. Komizm, czyli co w tym śmiesznego?
3.1. Komizm i humor jako przedmiot badań
3.2. Historia i współczesność humorologii
3.2.1. Tradycje badawcze
3.2.2. Teorie filozoficzne
3.2.3. Teorie psychologiczne
3.2.4. Teorie antropologiczno-kulturowe
3.2.5. Teorie językoznawcze
3.3. Model semantyki komizmu – aspekty poznawcze
3.3.1. Odczucie komizmu a semantyka wypowiedzi
3.3.2. Heterogeniczność śmiechu i komizmu
3.3.3. Komizm jako doświadczenie poznawcze
3.4. Model semantyki komizmu – aspekty społeczno-kulturowe
3.4.1. Komizm, zabawa i zjawiska pokrewne
3.4.2. Komizm jako przeżycie estetyczne
3.4.3. Komizm jako praktyka kulturowa
3.5. Model semantyki wypowiedzi komicznej
Rozdział 4. Nowe media, czyli co ma technologia do umysłu?
4.1. Media a wzorce poznania i kultury
4.1.1. Badania nad wpływem technologii medialnych
4.1.2. Medialne wzorce poznawczo-kulturowe
4.2. Nowe media jako środowisko komunikacyjne i poznawcze
4.2.1. Nowe media – media społecznościowe – media multimodalne
4.2.2. Nowe media jako technologia poznania
5. Sieciowe śmieszkowanie, czyli jak to działa?
5.1. Nowomedialna wypowiedź komiczna jako przedmiot analizy semantycznej
5.2. Komizm w nowomedialnym uzusie
5.2.1. Model semantyki wypowiedzi komicznej w środowisku nowomedialnym
5.2.2. Komizm jako doświadczenie poznawcze i praktyka kulturowa
5.2.2.1. Czy użytkownik nowych mediów się śmieje?
5.2.2.2. Jak doświadcza komizmu i reaguje nowomedialny odbiorca?
5.2.2.3. Wzorce gatunkowe dyskursu komicznego
5.3. Wypowiedź komiczna – od kompozycji do semantyki
5.3.1. Kompozycja a konceptualizacja
5.3.2. Analiza konstrukcji komicznych – wprowadzenie metodologiczne
5.4. Konstrukcje komiczne – analiza semantyczna
5.4.1. Konstrukcje normatywne
5.4.1.1. Obrazy zachowań anormatywnych
5.4.1.2. Obrazy parodystyczne
5.4.1.3. Obrazy metaobserwacyjne
5.4.1.4. Kreacje karnawalistyczne
5.4.2. Konstrukcje amalgamatyczne
5.4.2.1. Kreacje oparte na podobieństwie obrazowym
5.4.2.2. Kreacje multisensoryczne
5.4.2.3. Kreacje oparte na podobieństwie diagramatycznym i metaforycznym
5.4.2.4. Kreacje fantastyczne
5.4.2.5. Translacje gatunkowe
5.4.3. Konstrukcje immersyjne
5.4.3.1. Kreacje obejmujące nadawcę (reaktywne)
5.4.3.2. Kreacje obejmujące odbiorcę
5.4.3.3. Gry immersyjno-interaktywne
5.4.4. Konstrukcje zestawieniowe
5.4.4.1. Kontrasty konceptualizacji synchroniczne
5.4.4.2. Diachroniczne kontrasty konceptualizacji
5.4.4.3. Kontrasty perspektyw i punktów widzenia
5.4.4.4. Sprzeczności i zbieżności konceptualizacyjne
5.4.4.5. Gry semiotyczno-konceptualne
5.4.5. Konstrukcje implikatywno-interpretacyjne
5.4.5.1. Gry implikaturowe
5.4.5.2. Gry intertekstualne
5.4.5.3. Gry ironiczne
5.5. Komizm a procesy poznawcze
5.5.1. Konstrukcje komiczne a efekt komiczny
5.5.2. Konstrukcje komiczne a uniwersalne procesy poznawcze
5.6. Komizm a nowe media
5.6.1. Medialność i nowomedialność a semantyka wypowiedzi komicznej
5.6.2. Atrakcyjność nowomedialnego komizmu
Uwagi końcowe, czyli co z tego wynika?
Wykaz skrótów nazw wydawnictw i czasopism
Bibliografia
Opis materiału ilustracyjnego
Indeks wybranych terminów
Indeks nazwisk
Summary
check_circle
check_circle