Zapraszam czytelnika do warsztatu filozofów języka. Razem przyjrzymy się jak badają oni funkcjonowanie języka i sposób, w jaki umożliwia nam mówienie o świecie. W szczególności skupimy się na jednym z kluczowych narzędzi tej pracy – intuicji. Czy filozofowie korzystają z niej w sposób uzasadniony? Jakie są jej ograniczenia? Czy można się bez niej obejść?
Badając rolę intuicji w jednej z najważniejszych gałęzi filozofii języka – teorii odniesienia – pokażę, jak refleksja nad sposobem uprawiania filozofii, zwłaszcza nad rolą intuicji w badaniach filozoficznych i analizie języka, wpływa na nasze rozumienie poznania, także w codziennym życiu. Przedstawię zarówno ograniczenia odwoływania się do intuicji, jak i ich nieuniknioność. Ostatecznie, ukazując empiryczny charakter intuicji językowych i porównując ich rolę w filozofii języka do ich funkcji w naukach szczegółowych, postaram się przekonać czytelnika, że filozofia języka powinna być rozumiana metodologicznie, jako gałąź nauki.
Krzysztof Sękowski – filozof, adiunkt na Wydziale Filozofii UW. Zajmuje się problemami z zakresu metafilozofii, metodologii filozofii, epistemologii modalności i filozofii języka, które łączy podstawowe pytanie o wpływ kultury na to, jakie są ustalenia filozofii i w jaki sposób się ją uprawia. Stypendysta Fundacji Kościuszkowskiej w Dartmouth College w 2024 roku, otrzymał także stypendium Ministra Nauki dla wybitnych młodych naukowców (2024) oraz programu START Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (2023). Publikował m.in. w „The Philosophical Quarterly”, „Synthese”, „Inquiry, „Review of Philosophy and Psychology”, „Episteme”, a także w „Filozofii Nauki” oraz „Studia Philosophica Wratislaviensia”. Poza filozofią i przede wszystkim: trzy razy tata, jeden raz mąż.
Wstęp
ROZDZIAŁ I. Rola intuicji w filozofii – wprowadzenie
O co toczy się spór, czyli dwa źródła badań nad rolą intuicji w filozofii
Spór o naturalizm metodologiczny
Spór o rzetelność metodologii filozofii
Zasięg badań nad rolą intuicji w filozofii
Rola intuicji w teorii odniesienia
ROZDZIAŁ II. Zbadajmy jak to wygląda w praktyce – analiza empiryczna praktyki odwołania do intuicyjności
Potrzeba badań nad praktyką odwołania do intuicyjności
Korpus najistotniejszych tekstów z zakresu teorii odniesienia
Aspekty odwołania do intuicyjności – teoretyczne motywacje dla wyboru badanych zmiennych
Wskaźniki dla odwołania do intuicyjności
Przedmiot odwołania do intuicyjności
Tryb odwołania do intuicyjności
Relacja między odwołaniem do intuicyjności a argumentacją na rzecz treści intuicji
Ogólna procedura badania
Procedury analiz poszczególnych aspektów odwołania do intuicyjności i wyniki
Wskaźniki dla odwołania do intuicyjności
Przedmiot odwołania do intuicyjności
Tryb odwołania do intuicyjności
Relacja między odwołaniem do intuicyjności a argumentacją na rzecz treści intuicji
Wnioski i dyskusja wyników
Wskaźniki dla odwołania do intuicyjności – wnioski
Przedmiot odwołania do intuicyjności – wyniki
Tryb odwołania do intuicyjności
Relacja między odwołaniem do intuicyjności a argumentacją na rzecz treści intuicji – wnioski
Problemy metodologiczne
Podsumowanie
ROZDZIAŁ III. Rola intuicji semantycznych w interpretacji eksperymentów myślowych
Problem dziwacznych realizacji
Problemy stanowiska Williamsona – rozumowania kontrfaktyczne i zaktualizowane dziwaczne realizacje
Procedura interpretacyjna a intuicja semantyczna
Zależność kontekstowa opisów eksperymentów myślowych
Teoria podstawowa – interpretacja domyślna
Teoria deskrypcyjna Stanleya i Szabó
Podsumowanie i konsekwencje metodologiczne – znajomość kontekstu a interpretacja eksperymentu myślowego
ROZDZIAŁ IV. Rola intuicji w ocenie eksperymentów myślowych
Pojęcia-cel oraz twierdzenia centralne w metodzie przypadków
Argumenty normatywne i argumenty deskryptywne
Konstytutywna rola intuicji semantycznych w teorii odniesienia
Struktura przypadków gettierowskich
Struktura scenariusza „Gödel i Schmidt”
Czego NIE dotyczy scenariusz „Gödel i Schmidt”?
Czego dotyczy scenariusz „Gödel i Schmidt”?
Zakres generalizacji wniosków dotyczących argumentów Kripkego i Gettiera
Podsumowanie
ROZDZIAŁ V. Teoria odniesienia, rzetelność intuicji i naturalizm metodologiczny
Charakterystyka naturalizmu metodologicznego a spór o rzetelność metodologii filozofii
Teoria odniesienia a problemy podejmowane przez naturalizm metodologiczny
Problem roli badań empirycznych w teorii odniesienia
Problem roli intuicji w teorii odniesienia
Problem rozumowań a priori w teorii odniesienia
Teoria odniesienia to nauka. Za słabą wersją naturalizmu metodologicznego
Zakończenie
Bibliografia
Indeks osobowy
Indeks rzeczowy
check_circle
check_circle
