Seria Studia Latynoamerykańskie Uniwersytetu Jagiellońskiego
Zombi – który wywodzi się z haitańskiego vodu, choć współczesny kształt zyskał za sprawą amerykańskiej popkultury i dziś zachowuje luźny związek z pierwowzorem – oraz pishtaco – andyjski potwór wytapiający tłuszcz ze swoich ofiar – to dwie monstrualne istoty należące do bogatego imaginarium Ameryki Łacińskiej. W hispanoamerykańskiej literaturze potwory te pojawiają się na większą skalę tak naprawdę od niedawna; boom na prozę o żywych trupach nabrał tempa pod koniec pierwszej dekady bieżącego stulecia; w przypadku pishtacos tradycje są dłuższe, ale literacki korpus wciąż pozostaje szczupły. Fabuły im poświęcone, najczęściej utrzymane w konwencji grozy, postapokaliptycznej katastrofy, rzadziej satyry, przy uważniejszej lekturze odsłaniają złożoną problematykę: dialogują z tym, co globalne, podnosząc lokalne kwestie, budują narodowe fantazje i odsłaniają kompleksy, stają się metaforycznym narzędziem do opisywania współczesnych stosunków społecznych, do refleksji natury politycznej i rozliczeń z przeszłością. Badając hispanoamerykańskie teksty o inwazjach żywych trupów, polityczne i socjologiczne alegorie z udziałem zombi oraz przetwarzające ludową tradycję opowieści o andyjskich podrzynaczach, autor pokazuje, w jaki sposób współczesna literatura popularna z Ameryki Łacińskiej kreśli niejednoznaczny portret swojego regionu, kulturowych przemian i społecznych aspiracji.
Marta Kania: Słowo wstępne
Wprowadzenie
1. Zombi w literaturze
1.1. Sukces zombi i jego przyczyny
1.2. Charakterystyka i geneza
1.3. Zombi w literaturze hispanoamerykańskiej
1.3.1. Uwagi wstępne: literatura zombi w Hiszpanii
1.3.2. Literatura zombi w Argentynie
1.3.3. Literatura zombi w Meksyku
1.3.4. Literatura zombi w Chile
1.3.5. Literatura zombi w Peru
1.3.6. Literatura zombi w innych krajach hispanoamerykańskich i w Brazylii
1.3.7. Ogólna charakterystyka hispanoamerykańskiej literatury zombi
2. Warianty apokalipsy: hispanoamerykańskie fabuły o inwazji żywych trupów
2.1. Scenariusze pandemii zombi
2.1.1. Meksyk
2.1.2. Peru
2.1.3. Chile
2.1.4. Argentyna
2.1.5. Kolumbia
2.1.6. Wenezuela
2.2. Konkluzje: apokalipsa Z po latynosku?
3. Zombi metaforyczny
3.1. Zombi polityczny
3.1.1. Zombi peroniści i desaparizombis (Argentyna)
3.1.2. Zombi i przemoc (Meksyk)
3.2. Wszyscy jesteśmy zombi: kapitalizm, nuda i konsumpcja
3.3. Zombi wraca do korzeni (Karaiby)
3.3.1. Zombi w vodu
3.3.2. Zombi jako element karaibskiego stereotypu
3.3.3. Zombi jako niewolnik – Mayra Montero, Przybądź, ciemności
3.3.4. Czujący zombi – Pedro Cabiya, Malas hierbas (Złe zioła)
3.3.5. Literatura zombitude, czyli Karaiby w oczach własnych i cudzych
4. Pishtaco
4.1. Charakterystyka pishtaco
4.1.1. Folklor andyjski
4.1.2. Wygląd i praktyki
4.1.3. Genealogia
4.1.4. Interpretacja: trauma kulturowa
4.1.5. Obecność w kulturze współczesnej
4.2. Pishtaco w literaturze regionalistycznej
4.2.1. Wilfredo Silva Mudarra, Entre brujas y pishtacos (Wśród wiedźm i pishtacos)
4.2.2. Ruben Spetale Hernandez, Antologia de mitos, leyendas y relatos ancashinos (Antologia mitów, legend i opowieści z Ancash)
4.2.3. Leyendas tenebrosas del Peru (Mroczne legendy Peru)
4.3. Pishtaco i realizm społeczny – Dante Castro Arrasco, Tierra de pishtacos (Ziemia pishtacos)
4.4. Pishtaco jako metafora – Mario Vargas Llosa, Lituma w Andach
4.4.1. Mario Vargas Llosa a kontekst andyjski
4.4.2. Lituma w Andach
4.4.3. Postać pishtaco
4.4.4. Terroryzm i potwory
5. Co nam mówią hispanoamerykańskie potwory: siedem uwag
Bibliografia
Informacja o pierwodrukach
Indeks nazwisk
Tomasz Pindel
Tomasz Pindel (1976), hispanista, tłumacz literatury hiszpańskojęzycznej, publicysta. Prowadzi blog literacki i książkową audycję w RMF Classic. Autor powieści (Czy to się nagrywa?, 2011), biografii Maria Vargasa Llosy (Znak, 2014), a także książki literaturoznawczej (Zjawy, szaleństwo i śmierć. Fantastyka i realizm magiczny w literaturze hispanoamerykańskiej, Universitas, 2004 i 2014). Jest redaktorem serii Las Américas: nieznana klasyka literatury latynoskiej.
