
Seria Historia Życia pod redakcją prof. Krzysztofa Zamorskiego
Ksiądz KRZYSZTOF MICHAŁ ŚWIĄTECKI żyjący w latach 1666‒1727 nie jest postacią całkowicie zapoznaną w polskiej fachowej literaturze historycznej. Wiele aspektów jego życia pozostawało jednak nieznanych. Przechrzta, neofita, ambitny i dobrze wykształcony duchowny, lubił pisać. Powiedzieć można, że pisanie było jego drugą naturą. Najprostszym faktom związanym z pełnioną przez niego funkcją proboszcza podkrakowskich parafii w Tenczynku i w Więcławicach poświęcał niekiedy całe strony dywagacji. Jego opis wydarzeń w plebanii tenczyńskiej w czasie epidemii dżumy z 1710 roku może stanowić scenariusz niezłego filmu historycznego. Przez zapiski w prowadzonych przez niego księgach parafialnych i korespondencji przewija się obraz jego samego, ale przede wszystkim społeczności lokalnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów czasów III wojny północnej. Społeczności będącej swoistym mikroświatem, jednym z tysięcy, jakie składały się na ówczesne państwo polsko-litewskie. To, co pozostawił po sobie, kusi historyka do przeprowadzenia studium mikrohistorycznego. Autor tej książki postanowił skorzystać z okazji. Książka aż się prosi, by ukazała się jako kolejny tom serii HISTORIA ŻYCIA wydawnictwa Universitas.
Krzysztof Zamorski
Podziękowania
Zamiast wstępu… list
Rozdział I Pleban
1. O wyobrażonych przestrzeniach Tenczynka z początków XVIII wieku
2. Przestrzeń życia plebana – ksiądz Krzysztof Michał Świątecki
3. Świąteckiego przestrzeń święta w Tenczynku
4. Rodzina plebańska, plebania i jej otoczenie w początkach XVIII wieku
5. Pleban i inni księża
Rozdział II Pleban i dwór
1. Przestrzeń dworu
2. Przestrzeń fizyczna dworu
a. Zamek tenczyński
b. Dwór tenczynkowy i zabudowania dworskie
3. Przestrzeń społeczna dworu
a. Pleban i arystokratyczni kolatorzy – Stanisław Łukasz Opaliński
b. Pleban i arystokratyczni kolatorzy – kasztelanowa Elżbieta Sieniawska z Lubomirskich, najjaśniejsza dobrodziejka księdza Świąteckiego
c. Pleban i panowie na zamku – oficjaliści Hrabstwa Tenczyńskiego
d. Szorstka przyjaźń: pan Piotr Morzycki, ekonom generalny Hrabstwa Tenczyńskiego, i pleban
e. Kaduczna śmierć Morzyckiego. Chorować i umierać na padaczkę w czasach nowożytnych
f. Pleban i zwykła szlachta
Rozdział III Pleban i społeczność wiejska
I. Przestrzeń wsi
1. Przestrzeń życia parafii tenczyńskiej w czasach proboszczostwa Krzysztofa Michała Świąteckiego
a. Urodzenia
b. Małżeństwa
c. Zgony
2. Lud tenczynkowy – ubiór i typ zabudowań chałup wiejskich
3. Przestrzeń społeczna i gospodarcza wsi
a. Role plebańskie i dworskie, pastwiska i zabudowania chłopskie
4. Przestrzeń wsi – zwierzęta domowe
5. Przestrzeń wsi – narzędzia pracy
II. Poświątni i dworscy: chłopi bliżsi i dalsi plebanowi
1. Poświątnego nie nachodź, bo ekskomunika
2. Poświątni i gromada budują ogrodzenie kościoła, a jak nie, to… ekskomunika
3. Ekskomunika i co dalej… historia ciała Wawrzyńca Gorela
III. Pleban i arystokracja wiejska
1. Przyjaźń proboszcza z szabelnikiem
2. Młynarze, pilarze, kowale i stolarze
3. Karczmarze i pleban. Wielki kłopot księdza z Bartłomiejem Babiuskiem
4. Ksiądz i wiejscy dobrodzieje kościoła: kmiecie, organista, gonciarz, bliscy plebanowi poddani kościelni
IV. Ksiądz a biedota wiejska i ludzie luźni – historia kramarza Andrzeja
Rozdział IV Pleban i życie wsi
1. Lata zimne i gorące
2. O lasach Hrabstwa Tenczyńskiego słów kilka
3. Pleban i las
4. Zgroza wilcza
5. Lata głodu
6. Pleban i pożary
7. Pleban wobec kradzieży i przemocy na wsi
8. Pleban i starość na wsi
9. Pleban i chłopska młodość
10. Wiara i niewiara poddanych, czary, pleban a różnowiercy i cudzoziemcy
11. Pleban i Żydzi
Rozdział V Pleban i dżuma w parafii tenczyńskiej
1. Dżuma
a. U Bernata
b. W karczmie
2. Zarwane powietrze na plebanii – wizyta
3. Zarwane powietrze – dżuma w plebanii
4. Zarwane powietrze – historia ciała panny Katarzyny Słowakowiczówny i dzwony tenczyńskie czasu zarazy
5. Zdrowi i zarażeni – służba i ich państwo w trakcie dżumy na plebanii tenczyńskiej
6. Niezwykłe morowe przypadki Fabiana Topolskiego, plebańskiego ministranta i sługi
7. O niefrasobliwości i niegodziwości sług i ludu pospolitego w czasie zarazy
8. Opowieści czasu zarazy
9. Świątecki o sobie w czasie dżumy w Tenczynku
Epilog
Wykaz i objaśnienie skrótów stosowanych w pracy
Wykaz map, ilustracji, tabel i wykresów
Bibliografia
Aneks
Indeks nazwisk
check_circle
check_circle