W Polsce od wielu dziesięcioleci (a właściwie od wieków) istniało szerokie środowisko osób zajmujących się myślą rosyjską. W ostatnich kilku dekadach badaczy filozofii rosyjskiej (zwłaszcza społecznej i religijnej) można było znaleźć właściwie na wszystkich wyższych uczelniach i w wyspecjalizowanych instytucjach naukowych, pochwalić się też mogli znaczącymi wynikami, i to na skalę międzynarodową, w tym szeroką i udaną współpracą z uczonymi rosyjskimi. Wszystko to zainicjowane i zainspirowane było przez znakomite prace, działania i osiągnięcia Andrzeja Walickiego, a potem Włodzimierza Rydzewskiego i Andrzeja de Lazariego. Jednak cztery lata temu cała ta – utrwalona, jak się wydawało – sytuacja uległa wiadomej gwałtownej i szokującej zmianie. W książce niniejszej próbuję na początku – starając się unikać gwałtownych, doraźnych i reaktywnych ocen – zdać jakoś sprawę z tych dramatycznych uwarunkowań, a następnie dokonać pewnego podsumowania czy przynajmniej zestawienia swoich tekstów z zakresu filozofii rosyjskiej z lat ostatnich, choć czasem także z lat dawniejszych. W tytule książki określiłem to wszystko „swoimi ruskimi sprawami” – ruskimi, a nie rosyjskim, by wyrazić w ten sposób jakąś złość, gorycz i zawód po wielu latach zajmowania się filozofią rosyjską.  Zajmowałem się jednak zawsze nie tylko filozofią rosyjską. Równie istotne – jako takie i jako tło dla myśli rosyjskiej – były dla mnie powszechna historia filozofii, filozofia społeczna, filozofia religii, wybrane współczesne zagadnienia, kierunki, debaty filozoficzne. Artykuły z tego zakresu stanowią drugą zasadniczą część książki.


Autor ukazuje się tutaj jako znawca i życzliwy badacz Rosji i jej kultury intelektualnej w obliczu ucieleśniania się rusofobicznych idiosynkrazji. Wojna przeciwko Ukrainie skłania go do refleksji nad własną twórczością i warsztatem, jak i nad powszechnie przyjmowanymi, często bezkrytycznie, postawami. Czy wyznawcy stereotypów i tropiciele odwiecznej moskiewskiej agresji uzyskali rację? Jak usytuować się na emocjonalnej skali od rusofilstwa do rusofobii, od naiwnego bezkrytycyzmu do nienawistnego szowinizmu, od fascynacji do pogardy? Czy wojna Putina przekreśliła dorobek i zaangażowanie całego, dość licznego w Polsce grona badaczy myśli rosyjskiej, tworzących coś w rodzaju „szkoły” czy raczej kręgu Andrzeja Walickiego? […] Jak badać Rosję, jak o niej pisać po lutym dwudziestego drugiego? Pytania te zostają zadane nie bez nuty dramatyzmu – cała książka utrzymana jest w tonie zaangażowania i powagi.

Z recenzji dr. hab. Michała Bohuna, Uniwersytet Jagielloński


Janusz Dobieszewski (ur. 1955), prof. dr hab., jest pracownikiem Wydziału Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się historią filozofii, filozofią społeczną, filozofią religii, a specjalizuje w filozofii rosyjskiej. Najważniejsze publikacje książkowe: Włodzimierz Sołowjow. Studium osobowości filozoficznej (2002), Absolut i historia. W kręgu myśli rosyjskiej (2012), Syntezy i niuanse. Studia i szkice z filozofii rosyjskiej (2019), Inność jako wartość. Studia i szkice z filozofii kultury i okolic (2020), Filozofia religii. Wykład (2022).