Celem tej książki jest przedstawienie konsekwencji modernistycznego przekonania o możliwości zrealizowania fantazji o jednostkowej podmiotowości. Zamierzam pokazać (na wybranych przykładach), jak późnomodernistyczna poezja polska radziła sobie z dylematem podmiotowego uwikłania w język. Projekt nowoczesności zawdzięcza bowiem swój dyskretny urok odkryciu języka i podmiotu. Odmieniając myśl zachodniego świata, odkrycia te przesądziły o losach europejskiej cywilizacji, która niczym rozpędzony pociąg wjechała na zupełnie nowe tory. Można bez wielkiej przesady uznać, że siła oddziaływania różnych teorii podmiotu oraz rewelacje językowych koncepcji okazały się, jeśli nawet mniej spektakularne, to równie doniosłe jak odkrycie penicyliny, prawa powszechnego ciążenia, uranu oraz iperytu. Ta sama sieć, która łączy teoretyczne pomysły naukowców, marzenia literatów i systemy filozofów z praktyką codziennego życia oraz historycznym rozwojem kultur, rozciąga się także - delikatniej i subtelniej - między naszym rozumieniem siebie a posiadaną koncepcją języka. Podobną sieć usiłuje zrekonstruować ta książka: jej tematem jest niezwykle „wybuchowy", bo obfitujący w liczne spięcia i rozładowania, osobliwy związek teorii podmiotowości i koncepcji języka, pojawiający się w nowoczesnych warunkach i przeobrażający postać dotychczasowej kultury.

Anna Kałuża - pracuje w Zakładzie Literatury Współczesnej Uniwersytetu Śląskiego. Zajmuje się dwudziestowieczną polską poezją. Współredagowała Tekstylia bis. Słownik młodej polskiej kultury (Kraków 2006).

Spis treści

Nowoczesność poezji

1. Bagaże nowoczesności                          

2. Tygrysie skoki: lingwizm w metafizycznej koncepcji poezji      

3. Dlaczego Rymkiewicz, Hartwig, Wirpsza i Miłobędzka

Jarosław Marek Rymkiewicz: cała wstecz!     

1. Ja „odróżnicowane".                            

2. Paradoksalność wypowiedzi                     

3. Pastiszowość i jej konsekwencje                  

4. Dosłowność                                   

Julia Hartwig: estetyzacje  

1. Poznanie i afirmacja

2. Unikanie ryzyka 

3. Metafora „zatartych miejsc"                                     

4. Figura Meduzy: pragnienie bezpośredniości             

Witold Wirpsza: anielska maszyna                                                 

1. Język fantazji i krytyczny projekt poezji    

2. Fantazja o byciu swoim rodzicem                           

3. Podmiot-maszyna                                                   

4. Spreparuj się sam!                                                  

Krystyna Miłobędzka: aludzkie                                     

1. Więcej matki                                                         

2. Poezja konkretna w sporze z poezją hermetyczną

3. Na ratunek Ja

4. Minimalizm i anepifanie

Dalsze ciągi

Bibliografia

Indeks nazwisk