Seria FILOZOFIA WSPÓŁCZEŚNIE
Na niniejszy tom składają się wybrane teksty referatów wygłoszonych na ogólnopolskiej konferencji naukowej z udziałem gości zagranicznych Filozofia przyrody współcześnie, zorganizowanej w Lublinie w dniach 17-18 kwietnia 2008 r. przez Zakład Ontologii i Teorii Poznania Instytutu Filozofii UMCS oraz Lubelski Oddział Polskiego Towarzystwa Filozoficznego. Filozofia przyrody jest fascynującą dyscypliną, gdyż jej zagadnienia dotyczą fundamentalnych aspektów świata, będących niegdyś przedmiotem wyłącznie filozoficznej spekulacji, a współcześnie także przedmiotem badań nauk szczegółowych. Praca ukazuje wielkie bogactwo, złożoność i wieloaspektowość problematyki pojawiającej się w ramach filozofii przyrody i nauk szczegółowych, zarówno przyrodniczych, jak i matematycznych. W części pierwszej (Zagadnienia statusu filozofii przyrody, jej relacji do nauk przyrodniczych i metafizyki) zebrano teksty dotyczące problematyki metafilozoficznej: zagadnienia relacji między filozofią przyrody a naukami przyrodniczymi i techniką z jednej strony, oraz pozostałymi dyscyplinami filozoficznymi, w szczególności zaś metafizyką (ontologią) z drugiej. W części drugiej (Filozoficzne zagadnienia nauk przyrodniczych) znajdują się artykuły podejmujące filozoficzne zagadnienia fizyki, chemii, kosmologii i biologii oraz matematyki. Część trzecia (Wybrane zagadnienia filozofii przyrody) jest zbiorem tekstów dotyczących istnienia przypadku i celowości w świecie, rozróżnienia na przedmioty naturalne i sztuczne, filozoficznych zagadnień związanych z wpływem na współczesną filozofię przyrody technologii informatycznych, komputerowych systemów odkryć naukowych oraz filozofii procesu.
SPIS TREŚCI
Andrzej Łukasik, Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Część pierwsza
Zagadnienia statusu filozofii przyrody,
jej relacji do nauk przyrodniczych i metafizyki
Anna Latawiec, W poszukiwaniu obrazu współczesnej filozofii przyrody . . . . 29
Anna Lemańska, Filozofia przyrody czy przyrodoznawstwa? . . . . . . . . . . . 43
Maciej Dombrowski, Filozofia przyrody w ujęciu Bolesława Józefa Gaweckiego –
pytanie o aktualność programu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Marcin Szymajda, Fizyka a filozofia przyrody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73
Teresa Grabińska, Wyjaśnienie pewnych nieporozumień w filozofii przyrody 87
Część druga
Filozoficzne zagadnienia
nauk przyrodniczych
Michał Tempczyk, Stabilność fizycznego obrazu świata. . . . . . . . . . . . . . . 99
Paweł Zeidler, Co, w jakim celu i w jaki sposób badają chemicy? Współczesne
kontrowersje wokół przedmiotu i specyfiki metodologicznej praktyki badawczej
chemii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
Wojciech P. Grygiel, The quantum world – real but not measurable . . . . . . .131
Elżbieta Kałuszyńska, Język a rzeczywistość. Performatywna funkcja języka 151
Dariusz Dąbek, Dlaczego kosmologia dedukcyjna przegrała rywalizację
z kosmologią ekstrapolacyjną? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
Zenon E. Roskal, Odkrycie promieniowania neutralnego wodoru
w perspektywie kosmofilozofii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .185
Ludwik Kostro, Magdalena Gajewska, Nowa antropologia rodząca się
w Kościele katolickim w kontekście osiągnięć nauki . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
Grzegorz Nowak, Filozofia biologii jako konieczna część filozofii przyrody. . . .217
FILOZODIA PRZYRODY
Część trzecia
Wybrane zagadnienia filozofii przyrody
Grzegorz Bugajak, Pojęcie przypadku i jego zastosowanie w analizach teorii
naukowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .235
Zbigniew Wróblewski, Współczesne próby rehabilitacji teleologii w praktycznej
filozofii przyrody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
Adam Świeżyński, Aspekt empiryczny zdarzeń cudownych jako przedmiot
filozofii przyrody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
Jacek Rodzeń, Rozróżnienie na przedmioty naturalne i sztuczne a rozwój
przyrządów naukowych – zarys historyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .287
Paweł Polak, Komputery, wyobraźnia i współczesna filozofia przyrody . . . . . . 305
Piotr Giza, Czy możliwa jest automatyzacja odkrycia naukowego: perspektywy
głównych programów badawczych w dziedzinie teorii odkryć maszynowych . . . . 319
Jari Palomäki, Modelling the World: A Process-Ontological Approach
