MODERNIZM W POLSCE. Tom 30

Opowieści „skolonizowanego/kolonizatora”. W kręgu studiów postzależnościowych nad literaturą polską XX i XXI wieku prezentują antropologizujące podejście do literatury. Tradycyjne instrumentarium historyczno-socjologiczne – niewystarczające przy próbach uchwycenia doświadczeń zrodzonych na styku sytuacji zniewolenia i emancypacji, dominacji i podporządkowania – zostało tu wzbogacone o kategorie wypracowane przez współczesną myśl humanistyczną z kręgu postcolonial studies i przystosowane do potrzeb polskiego obszaru. Autorka proponuje, by tak ukierunkowane badania nad literaturą polską określać mianem postzależnościowych (post-zaborowych, post-okupacyjnych, post-PRL-owskich, a nie post-kolonialnych). To rekonesans, dzięki któremu można z innej perspektywy spojrzeć na zabory i literacki dyskurs postzaborowy, okupację z jej skutkami i zachowane w literaturze dyskursy wytworzone zarówno przez nią, jak i czasy PRL-u, a także dzisiejszą suwerenność wraz z jej dyskursem postzależnościowym. 

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE

I. DWA ROMANSE. MIĘDZY POTRZEBAMI PŁCI A POWINNOŚCIĄ PATRIOTYCZNĄ CZASU ZABORÓW I… CZŁOWIEKA POST-ZABOROWEGO ROMANS Z WŁADZĄ

1. Romans pierwszy, który przekonuje, że biały heteroseksualny Europejczyk może być jeszcze atrakcyjnym przedmiotem badawczym

2. Romans drugi – między obywatelem a instytucjami władzy, czyli czego można się nauczyć od opresora

II. DYSKURS KRESOWY W NIEFIKCJONALNYCH ZAPISACH MIĘDZYWOJENNYCH ORAZ POWOJENNYCH

1. Kresowa przestrzeń i jej niepolscy mieszkańcy

2. Casus pastucha Radiona, czyli o mowie „tubylców” oraz języku dyskursu na ich temat

3. Ziemia bezpowrotnie utracona

4. Miejsce Kresów/pogranicza w „rodzinnej”/„mojej” Europie

III. POCZĄTEK. RZECZYWISTOŚĆ POLSKA W PROZIE LAT CZTERDZIESTYCH XX WIEKU

1. Zmiana

2. Koniec i początek. Exemplum

3. (Nie)obecność

4. Narracja alternatywna

5. Przykład i wyjątek

6. Produkowanie sekretu?

IV. PALIMPSESTY. PRZYKŁAD POWIEŚCI

TADEUSZA KONWICKIEGO

1. Specyfika dyskursów: kontr- i postzależnościowego

2. Zacznijmy od Rojstów i Władzy... Tadeusza Konwickiego spotkania z Imperium

3. Przykład kontr-dyskursu

4. Przykład dyskursu postzależnościowego

V. „ZDRAJCA”, „KONFIDENT”, „PATRIOTA”, „PORZĄDNY CZŁOWIEK” W DYSKURSACH UZALEŻNIANIA/UZALEŻNIENIA I POSTZALEŻNOŚCI

1. Antynomia między decyzją historycznie trafną a decyzją zgodną z moralną powinnością

2. „Jak się porządnie wczytać, to notatki zawsze są służbowe, ja notowałem tylko w dobrej wspólnej sprawie”

VI. GŁOSY BYŁYCH SUBALTERNÓW. O POSTZALEŻNOŚCIOWYCH ASPEKTACH POLSKIEJ

PROZY WSPÓŁCZESNEJ

1. „Sami Ruscy może nie istnieją nawet…”

2. „Fabryki padły po transformacji, zostały tylko bloki upchane ludźmi…”

3. „Skojarzenie anomalii z zagrożeniem jest jedną z metod zapobiegania różnicom poglądów”

4. Dialogi subalternów

CO O TYM MYŚLĄ INNI? GLOSA

BIBLIOGRAFIA

INDEKS RZECZOWY

INDEKS NAZWISK

NOTA BIBLIOGRAFICZNA

SUMMARY