Książka jest owocem IV Kongresu Polonistyki Zagranicznej, który odbył się w Krakowie w dniach 9-11 października 2008 roku. Ukazuje się w postaci dwu obszernych tomów: pierwszy z nich zawiera referaty odnoszące się do polonistyki za granicą, literatury i kultury polskiej, także komparatystyki i translatologii; drugi - referaty z dziedziny glottodydaktyki polonistycznej, lingwistyki i socjolingwistyki polonistycznej, także gramatyki kontrastywnej i językowego obrazu świata. Każdy z tomów otwierają referaty plenarne, zamieszczone w dziale Polonistyka bez granic.

SPIS TREŚCI (tom 1)

List – Minister Bogdan Zdrojewski

Władysław Miodunka

Wprowadzenie

Rada programowa IV Kongresu Polonistyki Zagranicznej, organizowanego

pod honorowym patronatem Marszałka Senatu RP, Bogdana Borusewicza

Maria Podraza-Kwiatkowska

Profesor Brigitte Schultze – laureatka nagrody im. Jana Kochanowskiego

Franciszek Ziejka

Laudacja prof. Marii Delaperrière

I. POLONISTYKA BEZ GRANIC (OBRADY PLENARNE)

Luigi Marinelli

Granice i zagranice historii literatury w czasach płynnej polonistyki

Bożena Shallcross

O nie[z]rozumieniu i zachwycie

Alois Woldan

Spatial turn w literaturoznawstwie – perspektywy polonistyczne:

poetyka miasta

Leonard Neuger

Pragmatyka i teorie

German Ritz

Gender studies dziś

Halina Filipowicz

Pułapki, paradoksy i wyzwania gender studies

Tamara Trojanowska

Na scenie czy w kulisach?

Algis Kalëda

Światopogląd polonistyczny... O znaczeniu polonistyki w kulturze krajów

Rodzinnej Europy

Benjamin Paloff

Czy fraza Polish literature oznacza „literaturę polską”?

(Problem teorii recepcji i nie tylko...)

II. GRANICE ODRĘBNOŚCI DYSCYPLINY (POLONISTYKA ZA GRANICĄ)

Andrzej Borowski

Tożsamość kulturowa jako przedmiot studiów polonistycznych za granicą

Krystyna Lipińska Iłłakowicz

Polonistyka w świetle globalnego kryzysu humanistyki:

Jak sprzedać polski język i kulturę

na amerykańskim uniwersytecie?

Włodzimierz Bolecki

Koncepcja utworzenia katedry polskiej na uniwersytecie Columbia

w Nowym Jorku (Komunikat)

Cheong Byung Kwon

Historia Polski w nauczaniu literatury polskiej w Korei

Choi Sung Eun (Estera Czoj)

Korea – Polska wschodu: koreańsko-polskie paralele historyczne i literackie

jako kluczowe hasło w nauczaniu literatury polskiej w Korei

Tadeusz Bujnicki

Polonistyczne badania literackie w krajach bałtyckich

Andrzej Baranow

Między polskością a litewskością. Specyfika akademickiego wykładania

literatury polskiej na Litwie

Halina Turkiewicz

Regionalne ukierunkowanie polonistyki na Litwie (na podstawie doświadczeń

dydaktyczno-naukowych Wileńskiego Uniwersytetu Pedagogicznego)

Alicja Nagórko

Jak daleko leży Berlin? Polonistyka w kraju ościennym

Gabriela Matuszek

Polonistyka w Niemczech – stan obecny, perspektywy i propozycje

Petr Kaleta, Renata Rusin Dybalska

Praska polonistyka w ramach nowego modelu Studiów Środkowoeuropejskich

Marie Sobotková, Michał Hanczakowski

Polonistyka w Ołomuńcu w pierwszej dekadzie III tysiąclecia –

lata 2003–2009

Wacław M. Osadnik

Polonistyka w Kanadzie i w Prowincji Alberty – historia i perspektywy rozwoju

Nikolaj Jež

Mniej znane polonica u Słoweńców

III. GRANICE POLONO- I EUROCENTRYZMU

1

Teresa Walas

Oko innego/cudzoziemca jako możliwa perspektywa poznawcza literatury

polskiej

Wiktor Choriew

Rosyjsko-polski projekt badawczy „Rosjanie i Polacy. Wzajemne widzenie

w literaturze i kulturze w europejskim kontekście”

Wiktoria Moczałowa

Trzy spojrzenia na Polskę z Rosji (1863–1916)

Wiktoria Tichomirowa

Literatury łagrowej obszary nieodsłonięte. Kulturowe oblicza Innego

László Kálmán Nagy

Polonocentryzm i hungarocentryzm w nauczaniu literatury polskiej na

Węgrzech

Kris Van Heuckelom

Na zachodzie nie bez zmian. Polska emigracja zarobkowa na europejskich

ekranach

Hanna Burkhardt

Stereotyp Polaka i Niemca w niemieckich i polskich dowcipach

2

Małgorzata Czermińska

Podróż egzotyczna i zwrot do wnętrza (Narracje niefikcjonalne między

„orientalizmem” a intymistyką)

Aleksander Fiut

Zachód oglądany

Andrzej Zawadzki

Antropolog w podróży służbowej: Malinowski, Eliade

Margreta Grigorova

„Kapitan”, „Pielgrzym”, „Podróżujący Herodot” albo polski twórca w

załodze międzynarodowej

(Rozważania o polskiej misji międzykulturowej w twórczości Mickiewicza,

Conrada i Kapuścińskiego) .

Cristina Godun

Przestrzeń w prozie podróżniczej Andrzeja Stasiuka. Brand,

metafora czy swoista obsesja?

Panayot Karagyozov

Wprowadzenie do polskiego partiocentryzmu  

IV. TEORII Z PRAKTYKĄ ZATARGI GRANICZNE

1

Michał Paweł Markowski

Humanistyka i egzystencja, czyli dlaczego zajmujemy się literaturą?

Hanna Konicka

Wyznaczniki literackości w perspektywie pragmatycznej

Marta Skwara

Intertekstualność a interkulturowość – perspektywa filologiczna

Sergiy Yakovenko

Antropologia literacka a tożsamość nauki o literaturze

Romuald Cudak

Recepcja literatury jako wyzwanie rzucone polonistyce literackiej?

Tomasz Kunz

Granice przedstawialności doświadczenia. (na przykładzie

Jądra ciemności Josepha Conrada)

Agnieszka Rydz

Pamięć autobiograficzna jako kategoria w badaniach literackich

2

Jacek Olczyk

Julian Tuwim – teoretyk poezji

Maria Zadencka

Witold Gombrowicz: sceny w przestrzeni nieeuklidesowej

Małgorzata Anna Packalén

„Mój świat jest kobietą”... Kilka uwag o nowym gatunku polskiej prozy

współczesnej

Joanna Kot

Niezwykła bohaterka „dramatu kobiecego”, czyli o Sprawiedliwości

Marceliny Grabowskiej

Svetlana Vassileva-Karagyozova

Obraz „Matki-Polki” w polskiej powieści inicjacyjnej po 1989 roku

Zofia Zarębianka

Miejcse badań nad sacrum w literaturze w refleksji literaturoznawczej.

Rozpoznania i postulaty

V. POLONISTYCZNE KONTAKTY TRANSGRANICZNE

(KOMPARATYSTYKA I TRANSLATOLOGIA)

1

Maria Delaperrière

Gdzie są moje granice? O postkolonializmie w literaturze

Tomasz Bilczewski

Nowa komparatystyka: lektura i komunikacja

Elwira M. Grossman

Blaski i cienie globalizacji, czyli problemy polonistyki w badaniach

komparatystycznych.

Przyczynek do dalszych badań

Lidia Wiśniewska

Polonistyka – komparatystyka – filozofia kultury

Knut Andreas Grimstad

Polsko-żydowskie gry kabaretowe, czyli próba akulturacji Juliana Tuwima

Anna Sobieska

Rosyjska „cygańszczyzna” w poezji dwudziestolecia międzywojennego .

Pau Freixa Terradas

Argentyński portret wyobrażeniowy Gombrowicza

Marie Sobotková

Zbigniew Herbert w środowisku czeskim

2

Piotr Wilczek

Kanon literatury polskiej jako wyzwanie dla zagranicznego polonisty.

Problem przekładu

Bożena Zaboklicka

Literatura polska w Hiszpanii: obecna, lecz nieznana

Oksana Weretiuk

Plusy i minusy ukraińskich przekładów współczesnej poezji polskiej

(na materiale wybranych publikacji z lat 2001–2007)

Małgorzata Gaszyńska-Magiera

Przekład literacki w kulturze docelowej. Wokół zagadnień recepcji prozy

iberoamerykańskiej w Polsce

Jeremy Lambert

Jak być polskim Mesjaszem we Francji? (Problem językowo-kulturowy

twórczości Andrzeja Towiańskiego wobec Wielkiej Emigracji)

VI. PONAD GRANICAMI:

DOCIEKANIA I WARSZTATY POLONISTYCZNE

1

Franciszek Ziejka

Nie zapomnieć mowy ojców

Wojciech Ligęza

Literatura powrotów. Warianty

Marek Skwara

Kazania pogrzebowe jako zapomniane źródła do dziejów kultury

staropolskiej

Swietłana Musijenko

Eliza Orzeszkowa w świadomości twórczej Zofii Nałkowskiej

Anna Brzozowska-Krajka

Regionalizm w diasporze: „Tatrzański Orzeł” (The Tatra Eagle) jako

polonijne medium sformatowane

2

Katia Vandenborre

Nowe wymiary baśni. Metamorfoza baśni w Balladynie Słowackiego

i jej wpływ na groteskę dwudziestowieczną

Maciej Dajnowski