KRYTYKA XX i XXI WIEKU. Tom 11

Antologia dwudziestowiecznego pamfletu polskiego to wybór tekstów z szeroko pojętej dziedziny krytyki literackiej, publikowanych w latach 1904–2004. Zarówno dobór pamfletów, jak i ich uporządkowanie według kryterium tematycznego stanowią pewną propozycję bliższego przyjrzenia się tej formie krytycznej, która uchodzi za niewyrafinowaną, marginalną, ściśle związaną z sytuacją, w której powstaje i przez to szybko popadającą w zapomnienie. Propozycję tę dopełniają: obszerny wstęp, zawierający rys historyczny i refleksje na temat pamfletu w dwudziestowiecznej krytyce, oraz przypisy umożliwiające wgląd w kontekst, w którym funkcjonowały poszczególne teksty pamfletowe. Szeroki wybór tekstów daje szansę poznania różnorodności form pamfletowych, ich inwencyjności, literackich i kulturowych odniesień. Pozwala dostrzec swoistą ciągłość różnych „gestów” pamfletowych i ulubione przez pamflecistów gatunki. Umożliwia również prezentację wielu krytyków w podwójnej roli – zarówno autorów, jak i „bohaterów” tekstów pamfletowych. Niejednokrotnie bowiem krytycy o mocnych przekonaniach i ciętym języku (a tacy właśnie są autorami pamfletów) stają się również celem pamfletowych ataków. Tak skomponowana antologia nie tylko pokazuje, że pamflet to niezwykle żywotny i ciągle atrakcyjny sposób wyrażania sprzeciwu czy walki o własne racje, ale i zachęca do refleksji nad niebagatelną rolą, jaką odgrywają pamflety w przestrzeni życia literackiego.

SPIS TREŚCI

Dorota Kozicka, Pamfletowe oblicze dwudziestowiecznej krytyki

I. O PISARZACH . . .

Wacław Nałkowski, Geneza produkcji i chwały Pana Sienkiewicza

[fragmenty]

Stanisław Brzozowski, Scherz, Ironie und tiefere Bedeutung

[fragmenty]

Stanisław Brzozowski, Miriam [fragmenty]

Julian Przyboś, Chamuły poezji

Kazimierz Wyka, Słonimski

Tadeusz Borowski, Alicja w krainie czarów

Gustaw Herling-Grudziński, Nekrofiliacje sanacyjne

Konstanty Ildefons Gałczyński, Poemat dla zdrajcy

Czesław Miłosz, Delta – czyli Trubadur [fragmenty]

Jan Błoński, Pęknięte lustro

Zbigniew Irzyk, Szarganie świętości [fragmenty]

Andrzej Mencwel, Jak być kochanym (Naśladowanie z Brandysa)

Wiesław Paweł Szymański, Uroki dworu [fragmenty]

Karol Maliszewski, Podróż zimowa przez ziemię ognistą

Jerzy Pilch, Ucha pycha

Tomasz Burek, Macie swoją „Trędowatą”

II. O KRYTYKACH . . .

Wilhelm Feldman, Juliusz Słowacki w oświetleniu prof. Tretiaka

[fragmenty]

Spis treści

Jerzy Żuławski, Pan Wilhelm Feldman, historyk literatury polskiej

[fragmenty]

Jan Lemański, Erudyta

Antoni Słonimski, Rudy do budy!

Adolf Nowaczyński, Boyszewizm

Stanisław Ignacy Witkiewicz, Tchórze, niedołęgi czy

„przemilczacze”. Słonimski, Winawer et Comp

Karol Irzykowski, Beniaminek. Rzecz o Boyu-Żeleńskim

[fragmenty]

Stefan Żółkiewski, Kiedy profesor przestaje być formalistą?

Artur Sandauer, Źle o krytyce pseudonaukowej

Stanisław Barańczak, Samobójstwo sandaueryzmu

Henryk Markiewicz, Pamflet na książkę Hermeneuty

III. O PRYNCYPIACH...

Stanisław Tarnowski, Czyściec Słowackiego [fragmenty]

Stanisław Brzozowski, Polska zdziecinniała [fragmenty]

Stanisław Pieńkowski, Poezja kryptożydowska

Tadeusz Boy-Żeleński, „Moralnie obojętne...”

Irena Krzywicka, Jazgot niewieści, czyli przerost stylu

Stanisław Piasecki, Bonzownictwo

Ignacy Fik, Literatura choromaniaków

Stefan Kisielewski, Terroryzm ideowy

Andrzej Trzebiński, Udajmy, że istniejemy gdzie indziej

Tadeusz Różewicz, Elegia na powrót umarłych poetów

Tadeusz Borowski, Stanisław Marczak-Oborski, Pamflet na

starszych braci [fragmenty]

Witold Gombrowicz, Przeciw poetom

Krzysztof T. Toeplitz, Nasze pieszczochy. Pamflet na najmłodszą

poezję [fragmenty]

Artur Sandauer, Początki, świetność i upadek rodziny Młodziaków.

Esej krytyczny, osnuty na tle II części „Ferdydurke”

Gombrowicza [fragmenty]

Julian Przyboś, Oda do turpistów

Adam Zagajewski, Stracone pokolenie  

Rafał Grupiński, Paryska cukiernia ciast trujących

Stanisław Barańczak, „Wiatr porywisty na wysokości pupy” albo:

Jak zarżnąć tępym nożem poezję amerykańską (Poradnik

praktyczny w sześciu punktach)

Julian Kornhauser, Barbarzyńcy i wypełniacze

Spis treści

Rafał A. Ziemkiewicz, Lit-Brader

Kinga Dunin, Prawicowe stany świadomości

IV. O POLITYCE . . .

Adolf Nowaczyński, Ostatnie dzieło Reymonta

Ludwik Flaszen, O trudnym kunszcie womitowania. Apostrofa

do chorego żołądka. Z notatnika szalonego recenzenta

Andrzej Bobkowski, Po trzęsieniu spodniami

Adam Michnik, Poeta epoki paskiewiczowskiej

Piotr Wierzbicki, Traktat o gnidach

Jan Walc, List do Włodzimierza Marta  

Janusz Sławiński, Jeszcze jeden ukąszony, choć poranek świta

Andrzej Horubała, A.M./B.M – czytając Michnika dziś

Indeks nazwisk

Noty o autorach