"W minionych latach często myślałem o problematyce narodów. Sprzyjało temu przeżycie przemiany w naszym rejonie świata. Także moje wieloletnie zainteresowanie Trzecim Światem, praca nad historią migracji, kwestiami Polonii, czy też zagadnieniami diaspory żydowskiej. Sprzyjało jednak także - nie ukrywajmy - poczucie obawy. Zbyt wiele wiedziałem z historii i bieżącej obserwacji o tym, jakie nieszczęścia mogą przynieść nacjonalizmy, by o tym zapomnieć. Zdaję sobie oczywiście sprawę, że w swojej dwoistości zjawisko narodowe nie jest szczególnie oryginalne. Choćby nóż może - jak wiadomo - służyć zarówno do krojenia chleba, jak i do mordowania. Niektóre rezultaty moich przemyśleń pomieściłem w niniejszym tomie." - Marcin Kula

SPIS TREŚCI

WSTĘP
ZAMIAST ILUSTRACJI

Naród
ZOSTAŃ MOIM BRATEM, A JAK NIE, TO CIĘ ZABIJĘ...?
Refleksje nad ewolucją dystansu między ludźmi w dziejach
CZYM JEST NARÓD?
OBYWATEL KRAJU I ŚWIATA
MY, NARÓD BRAZYLIJSKI...
NIC NIE JEST Z GÓRY DANE
NARÓD POLSKI TEŻ NIE BYŁ
DLACZEGO POLSKA SIĘ NIE ROZSYPAŁA?
BO HISTORIA NIE TAK CHCIAŁA
DŁUGA DROGA POLSKI DO EUROPY
SWÓJ DO SWEGO... PO CO?
NIEZNOŚNY CIĘZAR KOMPLEKSÓW
Uwagi o wychowaniu patriotycznym – z przeszłością w tle
POROZMAWIAJMY JAK NIEWIERZĄCY Z WIERZĄCYM
Historia narodowa i ponadnarodowa
HISTORIA JAKO GORĄCY KARTOFEL
INSTRUMENTALIZACJA HISTORII W POLSCE
MÓWIĄC O WCZORAJ, MYŚLIMY O DZIŚ
Historia we współczesnym dyskursie politycznym w Polsce
HISTORIA WYSZŁA NA ULICE
NASZE AUDYTORIUM
Komentarz spisany przez historyka na marginesie badań
nad pamięcią wojny
BĘBENEK HISTORII PLEMIENNEJ
CO ZBUDOWAĆ, CO ZBURZYĆ?
O świadectwach pamięci w Polsce w 2007 r.
DEKOMUNIZACJA SYMBOLIKI ULIC WARSZAWSKICH
HISTORIA WŁASNEGO PODWÓRKA
PAMIĘĆ O JANIE PAWLE II JAKO FRAGMENT TRADYCJI LOKALNEJ
GROSS JAK GROSS, ALE CZĘŚĆ JEGO KRYTYKÓW...
AMNEZJA – CHOROBA TYLKO CZĘŚCIOWO ZAWINIONA
REPORTAŻ O PAMIĘCI
KULTYWOWANIE HISTORII W SPOŁECZEŃSTWACH WIELOETNICZNYCH
POROZMAWIAJMY O „MARCU” W NIECO SZERSZEJ PERSPEKTYWIE
CO CHCIAŁBYM ROZWAŻYĆ W WYKŁADZIE O HOLOKAUŚCIE?
HISTORIA NARODOWA W PONADNARODOWEJ PERSPEKTYWIE
NO TO SIĘGNIJMY DO ŹRÓDEŁ... A POTEM SPÓJRZMY NA WSPÓŁCZESNOŚĆ
POST SCRIPTUM
DŹWIĘK DZWONÓW NIESIE SIĘ NIE CAŁKIEM CZYSTO
Komentarz historyka do tragedii
Noty bibliograficzne