E.H. Gombrich zyskał międzynarodową sławę jako autor Opowieści o sztuce (The Story of Art); znany jest także powszechnie ze swojego wkładu do dyskusji nad najważniejszymi ideami XX wieku. Niniejszy tom zawiera przystępny wybór najważniejszych i najbardziej charakterystycznych tekstów autora, które wprowadzają czytelnika w krąg przemyśleń i teorii dotyczących wielu fundamentalnych zagadnień, takich jak: natura przedstawiania, psychologia percepcji, interpretacja obrazów, problemy teorii i metody, idee postępu, symbolizm i znaczenie w sztuce. Pisma profesora Gombricha obejmują trzy główne dzieła: Opowieść o sztuce (The Story of Art), Sztuka i iluzja (Art and Illusion) oraz Zmysł porządku (The Sense of Order) oraz dziesięć tomów zebranych esejów i recenzji. Na niniejszą antologię składa się wybór pism pochodzących z wymienionych wyżej książek, a także sześć innych tekstów, dotąd niepublikowanych przez wydawnictwo Phaidon. Dzięki temu czytelnik zostaje wprowadzony w pełen zakres myśli Gombricha. Richard Woodfield napisał wstęp, dopełnił książkę przypisami i uzupełnił wprowadzeniem do dalszej literatury. Przestrzegający zasad racjonalnego argumentowania i tolerancji, Profesor Gombrich był prawdziwym humanistą, zawsze dążącym do zrozumienia i interpretacji dziedzictwa kultury i jego wartości. W niniejszym zbiorze wiele najważniejszych zagadnień przedstawionych zostało w sposób jasny i wyrazisty.
SPIS TREŚCI
Przedmowa (E.H. Gombrich)
Wprowadzenie (Richard Woodfield)
Najważniejsze dzieła E.H. Gombricha
Część I Autobiografia
Szkic autobiograficzny (Topics of our Time)
Starzy Mistrzowie i inne Bóstwa Domowe (Independent, 1990)
Część II Obraz wzrokowy
Obraz wzrokowy: jego miejsce w komunikacji
(The Image and the Eye)
O sztuce i artystach (The Story of Art)
Część III Sztuka i psychologia
Psychologia i zagadka stylu (Art and Illusion)
Prawda i stereotyp (Art and Illusion)
Akcja i ekspresja w sztuce zachodniej (The Image and the Eye)
Iluzja i sztuka (Illusion in Nature and in Art)
Kolory i efekty: jak i dlaczego
(Radio interview with Bridget Riley, 1992)
Część IV Tradycja i innowacja
Potrzeba tradycji: interpretacja poezji I.A. Richardsa (Tributes)
Dowcip jako paradygmat sztuki:
estetyczne teorie Sigmunda Freuda (Tributes)
Leonardo i jego metoda kompozycji (Norm and Form)
Część V Psychologia i sztuki dekoracyjne
Siła przyzwyczajenia (The Sense of Order)
Psychologia stylów (The Sense of Order)
Część VI Prymitywizm
Prymitywizm i jego znaczenie w sztuce (Four radio talks, 1979)
Magia, mit i metafora: rozważania o obrazach satyrycznych
(Paper delivered to the Congrès International d’Histoire de l’Art)
Część VII O naturze historii sztuki
Rozważania o historii sztuki: trzy zagadnienia do dyskusji
(Topics of our Time)
Społeczna historia sztuki (Meditations on a Hobby Horse)
W poszukiwaniu historii kultury (Ideals and Idols)
Część VIII Alternatywa dla „Ducha Czasu”
Architektura i retoryka w dziele Giulia Romana
– Palazzo del Tè (New Light on Old Masters)
Od odrodzenia litery do reformy sztuk:
Niccolò Niccoli i Filippo Brunelleschi (The Heritage of Apelles)
Część IX O znaczeniach dzieł sztuki
Sztuka w studiach nad symboliką (American Psychologist, 1965)
Dążenia i ograniczenia ikonologii (Symbolic Images)
Stanza della Segnatura Rafaela i jej symbolika
(Symbolic Images)
Orion Poussina (Symbolic Images)
Holenderskie malarstwo rodzajowe (Reflections on the History of Art)
Część X Wielka sztuka i kultura popularna
Obrazowanie i sztuka w okresie romantycznym
(Meditations on a Hobby Horse)
Dowcip Saula Steinberga (Topics of our Time)
Część XI Gombrich wobec tradycji
Franz Schubert i Wiedeń jego czasów
(Address celebrating the 150th anniversary of the composer’s death, 1978)
Natura i sztuka jako potrzeby umysłu:
filantropia lorda Leverhulme’a (Tributes)
Goethe: promotor wartości klasycznych
(Speech delivered on receiving the Goethe Prize, 1994)
Przypisy
Indeks nazwisk
