Seria wydawnicza CENTRUM BADAŃ DYSKURSÓW POSTZALEŻNOŚCIOWYCH. Tom 2
Migracja stanowi jedno z najważniejszych doświadczeń egzystencjalnych człowieka XX i XXI wieku. Narracja migracyjna to opowieść i o przemianach tożsamości jej podmiotu, i o zawłaszczaniu/oswajaniu miejsc zagospodarowanych wcześniej przez Innych, i o warunkach powstania tejże narracji. Wykazuje cechy performatywne, bowiem na swój sposób „przetwarza” miejsca oraz ludzi wchodzących z nimi w interakcje.
Narracje migracyjne pozwalają dokonać transgresji, wykroczyć poza wzory opowiadania wypracowane wcześniej przez kulturę do opisu miejsc, które już zostały opuszczone. Przełamują ograniczenia tych wzorów i podejmują próbę dokonania „przekładu kulturowego”, wytwarzającą nowe wzory komunikacyjne dla doznań nieprzepracowanych w świadomości zbiorowej wspólnoty, z którą migrujący czuje się związany. Taki „przekład” podkreśla sprawczą rolę języka w kreowaniu tożsamości hybrydycznego podmiotu i miejsca (opuszczonego/wybranego/oswajanego/wyobrażanego), wymaga też nowych kategorii badawczych.
Książka zawiera teksty dyskutowane na drugiej konferencji zorganizowanej przez Centrum Badań Dyskursów Postzależnościowych oraz Pracownię Antropologicznych Problemów Literatury Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego w Warszawie w dniach 5-6 maja 2011 roku. Narracje migracyjne w literaturze polskiej XX i XXI wieku to drugi tom serii wydawniczej ukazującej się pod patronatem Centrum Badań Dyskursów Postzależnościowych.
Spis treści
Hanna Gosk, Wprowadzenie ........................................1V7
I. Kategorie. Translacje. Reinterpretacje
Dorota Kołodziejczyk, Meta-fory, trans-lacje,
hybrydy: tropy migracji w literaturze postkolonialnej .........115
Małgorzata Czermińska, Kategoria miejsca autobiograficznego
w literaturze doby migracji ........................................141
Ewa Paczoska, Polska narracja migracyjna na nowy wiek.
„Pan Balcer w Brazylii” Marii Konopnickiej .........................157
Paweł Zajas, Literackie emigracje do Afryki Południowej.
Egzotyka z bagażem narodowej historii ...........................171
Dorota Kozicka, „My zdies’ emigranty”? Polski intelektualista w „podróży służbowej” ...........................................189
Dorota Wojda, Wędrówka jako performans. Witolda Gombrowicza
„błądzenie po peryferiach”.........................................107
II. Migracje animowane dooewiadczeniem II wojny oewiatowej
Józef Olejniczak, Migracje Stanisława Vincenza ................129
Andrzej S. Kowalczyk, Historia – Geografia – Migrowanie.
Przypadek Stanisława Swianiewicza ................................139
Andrzej Zieniewicz, Nieepicka perspektywa ofiary.
„Wielki strach” Juliana Stryjkowskiego jako opowieść o wygnaniu .149
III. Narracje przesiedleñcze/osiedleñcze
Bogusław Bakuła, Miedzy wygnaniem a kolonizacją.
O kilku odmianach polskiej powieści migracyjnej w XX wieku
(na skromnym tle porównawczym)..................................161
Hanna Gosk, Nie-mieszkańcy, nie-miejsca. Literackie ślady powojennego
osadzania się „gdzieś” ludzi „skądś”.................................193
Inga Iwasiów, Hipoteza literatury neo-post-osiedleńczej..............209
IV. Migracje ¿ydowskie
Alina Molisak, Literackie ślady żydowskich migracji
pierwszej połowy XX wieku ........................................227
Anna Artwińska, Miejsca. O przestrzeni w twórczości Ewy Kuryluk .. 241
Marta Cuber, Zawroty wspomnień w prozie Anny Frajlich ..............259
V. Doświadczenia migracyjne kobiet
Zofia Mitosek, Anna i Maria – korzenie i skrzydła.......................273
Ewa Kraskowska, Ludzie w ruchu. Turyści, tułacze i przesiedleńcy
w pisarstwie Anny Kowalskiej......................................283
Bożena Karwowska, Ślady Innego (swojego i obcego)
w literackiej opowieści powojennych emigrantek .......................303
Tatiana Czerska, Od zakorzenienia do nomadyzmu:
Doświadczenie migracji w kobiecych narracjach osobistych .........321
VI. Przestrzenie
Wojciech Browarny, Wrocław-niby-Warszawa.
Topos wrocławskiej tożsamości w literaturze powojennej (rekonesans).339
Ilona Copik, Miasto podróżników, miasto pomieszanych języków.
Literackie Gliwice Adama Zagajewskiego, Juliana Kornhausera
i Henryka Wańka................................................361
Tomasz Wójcik, Puste miejsce, znacząca nieobecność.
Mazowsze w literaturze ostatnich dekad..................379
Noty o autorach...................................................385
Indeks nazwisk ..................................................393
