Seria EDUKACJA NAUCZYCIELSKA POLONISTY. Tom XIV

Autorzy kolejnego tomu z serii „Edukacja nauczycielska polonisty” wyjaśniają psychologiczne aspekty kreatywności człowieka, wskazują na potencjał szkoły w kształtowaniu twórczej postawy młodych ludzi, przyglądają się fenomenowi twórczości artystycznej i obecności artysty w dziele. Oddzielną część rozważań poświęcają prezentacji konkretnych sposobów rozwijania kreatywności ucznia na lekcjach języka polskiego.  Głos w tej książce został oddany także nauczycielom praktykom, dzielącym się swoim doświadczeniem w realizacji nauczycielskich i uczniowskich zespołowych projektów edukacyjnych w ramach kształcenia polonistycznego.

SPIS TREŚCI

Wstęp

• Twórczość nadaje sens życiu [Anna Janus-Sitarz] . 11

Psychologia twórczości

• Rola szkoły i nauczyciela w kształtowaniu postawy twórczej uczniów [Patrycja Huget]

[Elitarne i egalitarne rozumienie twórczości; Osobowościowe determinanty

twórczości; Poznawcze determinanty twórczości; Diagnoza twórczości; Rola

szkoły i nauczyciela w kształtowaniu postawy twórczej uczniów]

• Twórczy nauczyciel w opiniach studentów filologii polskiej [Agnieszka Guzik]

[Twórcza osobowość – twórczy nauczyciel; Twórczy nauczyciel w ujęciu klasycznych

reformatorów nauczania; Humanistyczna orientacja edukacji nauczycielskiej

i psychologia humanistyczna; Twórczy nauczyciel w perspektywie

pedagogiki społecznej; Twórczy nauczyciel w perspektywie pedagogiki twórczości;

Twórczy nauczyciel w opiniach badanych studentów; Zakończenie]

• Naznaczeni nieprzeciętnością. O twórcach i twórczości w szkole [Elżbieta Piątek]

[Powołanie artysty jako służba wartościom; Trzy kroki do doskonałości: otwartość,

niezależność, wytrwałość; Uczniowie przeciwko twórczości?; Sięgnijmy

po biografie!; Da Vinci – twórczy, Mickiewicz – twórczy, Kowalski – też!]

• Wykorzystanie elementów treningu twórczości

podczas lekcji języka polskiego [Iwona Kołodziejek]

[1. Ćwiczenia integracyjne; 2. Ustalenie zasad zajęć; 3. Rozgrzewka; 4. Twórczy

temat; 5. Twórcza zabawa inspirowana książką; Podsumowanie]

Spotkanie z twórcą i twórczością

• Być w obrazie, być w wierszu.

O różnych formach obecności poety w dziele [Anna Pilch]

[„Być” i „ja” – Czesława Miłosza (próba filozofowania); „Ja” i „być” w wierszach

Ryszarda Krynickiego (próba interpretacji); „Post scriptum” – wiersz

Czesława Miłosza: zakończenie]

• Biografia – spotkanie z człowiekiem i spotkanie z tekstem [Krzysztof Biedrzycki]

[Biografia wyimkowa; Biografia polemiczna; Biografia hermeneutyczna]

• Twórczość – mity szkolne i codzienność [Marta Rusek]

[Przemyśleć twórczość; Stworzyć, tworzyć, potworzyć; Twórczość w fabryce?;

Język polski – „codzienna twórczość” i spotkania ze sztuką]

Rozwijanie kreatywności ucznia

• Wspieranie kreatywności uczniów przez rozwijanie

ich sprawności językowych [Jadwiga Kowalikowa]

• Odtwarzanie, przetwarzanie, tworzenie – uczniowskie działania tekstotwórcze [Ewa Nowak]

[Działania tekstotwórcze – odtwarzanie; Działania tekstotwórcze – przetwarzanie;

Działania tekstotwórcze – tworzenie]

• Lekcje z akcentem na pomarańczową twórczość [Stanisław Bortnowski]

[Różne wstępy do artykułu; Z książek o zabawie Bronisławy Dymary; Gry

z krzesłem; Parafrazy; Opowiadania; Podsumowanie, czyli kilka zasad dotyczących

szalonych lekcji; Pomarańczowy przypis]

• Drama w edukacji polonistycznej [Anna Janus-Sitarz]

[Filozofia dramy; Warunki do realizacji dramy w szkole; Techniki dramowe;

Drama na różnych etapach edukacji; Pożytki z dramy]

• Esse Miłosza na warsztacie scenarzysty w liceum [Anna Biernacka]

[ESSE – liryka miłosna bliżej metafizyki, dalej od tradycji; Epifania poetycka jako

praca emocji; Pierwszy ruch jest patrzenie; Pomysł na lekcję; Korzyści z transformacji;

Lekcja pierwsza: na stacji metra; Lekcja druga – od wiersza do filmu]

Projekty edukacyjne

• Polonistyczne projektowanie [Ewelina Strawa] . 223

[Włoskie korzenie; Aktywność, samodzielność i współdziałanie jako trzon

PBL; Droga uczęszczana przez wszystkich nie zawsze jest najlepszym wyjściem;

Project-based learning a kształcenie kompetencji człowieka XXI wieku; Nie

uczmy zająca pływać; „Voice&choice” zamiast „Stowarzyszenia umarłych poetów”]

• Uczyć, aby działać. O metodzie projektów [Ewa Horwath]

[Moda na projekt; Krok po kroku, czyli krótko o metodzie projektu; Nauczyć pracować

metodą, czyli od szkoły podstawowej po liceum; Na co dzień, nie od święta]

• Twórcza praca w zespołach [Anna Janus-Sitarz]

[Wątpliwości polonistów; Zespoły – przeżytek, eksperyment, potrzeba?; „Nie

dostanie oceny bardzo dobrej, choćby zagrał jak Belmondo”, czyli – ewaluacja;

„Co sześć głów, to nie jedna”, czyli o pożytkach z pracy w zespołach]

• Twórczość uczniów jako jedna z metod nauczania

o Zagładzie (Szoa) [Wojciech Strokowski]

[Dlaczego, po co i jak nauczać o Zagładzie w polskiej szkole?; Wiedza, relacje

świadków i trudne pytania; Przeciw racjonalizacji Zagłady; W poszukiwaniu

rzetelnej wiedzy; Główne założenia filozofii nauczania o Holokauście;

Współczesna wiedza o Zagładzie – przeciw stereotypom; Twórczość jako metoda

uczenia się; Projekt edukacyjny „Mój Kazimierz”]

• Odkrywanie polskości, czyli budowanie obszaru tęsknot [Bogusław Kołcz]

[Polonisto, nie nudź!, czyli projekt – wycieczka; Edukacja sentymentalna; Faza

wstępna projektu – jechać do Lwowa, czyli budowanie obszaru tęsknot; Faza

główna projektu – gdzie polskość krzyczy ze ścian; Wyniki wyprawy – czyli

pokochałem Polskę. Lekcje pamiętania]

• MOL – wyjątkowy portal o K rakowie. Internetowy koncern medialny

[Andrzej Tadus, Aleksandra Koselska, Agnieszka Mochel]

[Etap pierwszy – kwalifikacje; Etap drugi – warsztaty; Etap trzeci – tworzenie

portalu; Etap czwarty – podsumowanie projektu]

• Uczeń w Sieci, czyli o praktycznym zastosowaniu

metody webquestu w edukacji polonistycznej [Marta Szymoniak]

[Co to jest webquest?; Propozycja szkolnej realizacji metody webquestu. Jan

Kochanowski i Leonardo da Vinci – nietypowe przedstawienie twórców renesansu;

Schemat projektu webquestu; Efekty pracy]

• „I zobaczyć miasto Lwów...” Przygotowanie i realizacja projektu

interdyscyplinarnego w szkole średniej [Tamara Cieśla]

[Cele projektu; Organizacja pracy. Realizacja projektu; Obserwacje nauczyciela;

Ocenianie i samoocenianie; Ostatni etap projektu – wyjazd do Lwowa; Karta

autoewaluacyjna – analiza odpowiedzi]

• To nie gryzie, czyli jak oswoić projekt edukacyjny w gimnazjum [Anna Fatyga]

[Zalety projektu; Miłość silniejsza niż śmierć...; Literackie szlaki Kielecczyzny]

• Pierwsze doświadczenia gimnazjalistów w pracy nad projektem [Magdalena Knapek]

[Metoda projektu znana czy nieznana?; Etapy realizacji projektu edukacyjnego

„Giętki język myśli”; Ewaluacja projektu]

• Projekt Narnia, czyli cudowne wyjście z szafy [Karolina Kwak

[Dlaczego projekt?; Krok pierwszy, czyli „Narnia to my”; Porządkowanie czasu

i przestrzeni, czyli dwa światy szafą oddzielone; Królowa czy czarownica,

czyli o magicznej mocy ptasiego mleczka; Piszemy w imieniu władców Narnii,

czyli kto, kogo, z jakiej okazji, kiedy i dokąd zaprasza; Refleksje poprojektowe]