Książka Jana Sadkiewicza, „Ci, którzy przekonać nie umieją”. Idea porozumienia polsko-niemieckiego w publicystyce Władysława Studnickiego i wileńskiego „Słowa” (do 1939) została nominowana do Nagrody im. Kazimierza Moczarskiego, która - podhonorowym patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego - jest nagrodą za najlepszą książkę historyczną roku.
Praca jest merytorycznie świetną, ale w czytaniu lekturą gorzką i smutną.
prof. Andrzej Piskozub
Książka wprowadza nowe punkty widzenia, przełamuje istniejące w polskiej historiografii stereotypowe postrzeganie tej grupy i jej poglądów. Dużą zaletą recenzowanej publikacji jest rekonstrukcja poglądów publicystów „Słowa”, a nie ocenianie ich „ex post”, przez pryzmat późniejszych wydarzeń.
prof. Krzysztof Ruchniewicz
Jan Sadkiewicz we wnikliwy i przekonujący poddał analizie zgromadzony przez siebie bogaty materiał źródłowy, a następnie sformułował oryginalne, ciekawe i dowodzące jego dużych umiejętności analitycznych wnioski.
dr hab. Zdzisław Zblewski
Książka Jana Sadkiewicza dotyczy jednego z najbardziej kontrowersyjnych wątków polskiej myśli politycznej XX wieku, czyli idei porozumienia polsko-niemieckiego w okresie międzywojennym. Sadkiewicz poddał gruntownej analizie publicystykę czołowego polskiego germanofila Władysława Studnickiego i w interesujący sposób zestawił ją z poglądami Stanisława Cata-Mackiewicza. Można się nie zgadzać z widoczną fascynacją Autora poglądami obu tych postaci, ale uznać należy ich wagę w trwającym wciąż sporze o wybór, jakiego dokonali politycy rządzący Polską w latach 1938-1939.
prof. Antoni Dudek
Jan Sadkiewicz zajął się publicystyką grupy skupionej wokół Władysława Studnickiego i wileńskiego dziennika „Słowo”, stanowiącej małą, ale coraz mocniej docenianą szkołę myślenia politycznego. Porzucił przy tym perspektywę ex post, narzucającą, w świetle wydarzeń II wojny światowej, wykrzywiony obraz sytuacji politycznej Polski w latach przedwojennych. Lata 1933-1938 były bowiem okresem daleko idącego ocieplenia stosunków Warszawy z Berlinem, szczególnie w zestawieniu z nieporównanie bardziej antypolską polityką Republiki Weimarskiej. Praca została oparta na szczegółowej analizie roczników wileńskiego „Słowa”, dorobku książkowym publicystów związanych z tym dziennikiem oraz obfitej literaturze przedmiotu. Stanowi klarowną rekonstrukcję procesu kształtowania się i ewolucji koncepcji współpracy polsko-niemieckiej począwszy od jej genezy, przez formułowane na łamach „Słowa” postulaty odprężenia relacji z Berlinem, publicystyczne dyskusje nad perspektywami trwałego porozumienia, po zmierzch idei „germanofilskiej” w przededniu wybuchu wojny. Opisane zostały dalekosiężne projekty polityczne, jak również postulaty konkretnych posunięć w sferze międzynarodowej oraz reakcje publicystów na zachodzące wydarzenia.
Spis treści
Słowo wstępne
Wprowadzenie
I Władysław Studnicki i jego światopoglądowa ewolucja
Od socjalizmu do nacjonalizmu
Lider irredenty polskiej
Ku orientacji niemieckiej
Germanofil osamotniony
II W pierwszych latach wileńskiego „Słowa”
Zasada relatywizmu i alians z Francją
Sojusz niewystarczający
III Na drodze ku odprężeniu
W przededniu dojścia Hitlera do władzy
Wobec zmian w Niemczech
„Niemieckie akcje stoją nisko…”
IV „Nie dajmy skrzywić linii dobrej…”
Tryumf „Słowa”
Blok środkowoeuropejski i polityka Björkö
Między Niemcami a Rosją
V Zmierzch idei
Rok katastrofy
Wobec nadchodzącej II wojny światowej
VI „Ci, którzy przekonać nie umieją”
Zakończenie
Bibliografia
Przeczytaj artykuły autora:
Jan Sadkiewicz, Racja stanu II Rzeczypospolitej a sojusz z Niemcami. Silne i słabe strony "germanofilów"
Jan Sadkiewicz, 1939 a 2013
Jan Sadkiewicz, Cat-Mackiewicz znany i nieznany
