Niniejsza książka to zbiór rozpraw znanych polskich badaczy języka i dyskursu, poświęconych – jak głosi tytuł – „obrazom języka i dyskursu w naukach humanistycznych”. Współczesna humanistyka jawi się, jak czytamy we Wstępie, jako „obraz rozmyty w wyniku rozmaitych aliansów metodologicznych, zawieranych […] instrumentalnie dla opisania konkretnego przypadku interakcji, ważnego z punktu widzenia […] bieżących oczekiwań społecznych”. Alternatywą dla tak rozumianej humanistyki, odpowiadającej jedynie na doraźne zapotrzebowanie rynku, jest praktyka badawcza, która z jednej strony nawiąże do „sprawdzonego kanonu” – pragmatyki językowej, retoryki i argumentacji, z drugiej zaś będzie w stanie reagować, w sposób użyteczny społecznie, na zmieniającą się rzeczywistość. Książka skierowana jest do wszystkich zainteresowanych pogłębioną refleksją nad rolą, jaką pełnią język i dyskurs w społecznym konstruowaniu rzeczywistości.

prof. dr hab. Henryk Kardela, UMCS


Prof. dr hab. Piotr Stalmaszczyk – profesor zwyczajny Uniwersytetu Łódzkiego, kierownik Zakładu Językoznawstwa Angielskiego i Ogólnego w Instytucie Anglistyki UŁ. Jego zainteresowania badawcze i publikacje dotyczą przede wszystkim językoznawstwa generatywnego (m.in. redakcja tomu monograficznego Współczesne językoznawstwo generatywne. Podstawy metodologiczne, Łódź 2012), filozofii języka (m.in. redakcja tomów Współczesna filozofia języka. Inspiracje i kierunki rozwoju, Łodź 2013, Philosophy of Language and Linguistics. The Legacy of Frege, Russell, and Wittgenstein, Berlin 2014) oraz metodologii językoznawstwa (redakcja serii podręczników akademickich, Metodologie językoznawstwa, w latach 2006–2013 ukazało się 5 tomów).

Prof. dr hab. Piotr Cap – profesor zwyczajny Uniwersytetu Łódzkiego, kierownik Zakładu Pragmatyki Językowej w Instytucie Anglistyki UŁ. Prowadzi badania z zakresu pragmatyki kognitywnej, (krytycznej) analizy dyskursu oraz teorii gatunków komunikacyjnych. W ostatnich latach opublikował m.in. monografię Proximization: The Pragmatics of Symbolic Distance Crossing (Amsterdam–Filadelfia 2013), a także współredagowane zbiory: Contemporary Critical Discourse Studies (Londyn 2014) i Analyzing Genres in Political Communication: Theory and Practice (Amsterdam–Filadelfia 2013). Jest redaktorem czasopisma naukowego „International Review of Pragmatics” (Leiden–Boston).

Spis treści

Piotr Cap, Piotr Stalmaszczyk
Pragmatyka – retoryka – argumentacja.
Obrazy języka i dyskursu w naukach humanistycznych – wstęp
Jakub Z. Lichański
Retoryka – argumentacja.
Prolegomena do logiki rozumowań o przesłankach niepewnych
Piotr Lewiński
Od Arystotelesa do van Eemerena i Tindale’a.
W poszukiwaniu źródeł współczesnej retoryki i dialektyki
Piotr Stalmaszczyk
Źródła pragmatyki formalnej i formalnych badań nad kontekstem
Jacek Malinowski, Grzegorz Sitek
Wady i zalety formalizacji.
O zastosowaniu logiki formalnej w językoznawstwie
Krzysztof Szymanek
Rola podobieństwa w argumentacji
Maciej Witek
Neoaustinowskie ujęcie interakcji illokucyjnej
Piotr Cap
Interdyscyplinarność współczesnej pragmatyki języka
Roman Kalisz, Piotr Cap
Językoznawstwo kognitywne w analizie pragmatyki językowej.
Historia i stan obecny
Michał Post
Akty i gatunki mowy. Próba wielopłaszczyznowego zbliżenia
Anna Duszak
Dyskurs w badaniach kontekstu społecznego
Halina Grzmil-Tylutki
Francuska analiza dyskursu po zwrocie pragmatycznym
Indeks osobowo-rzeczowy