Książka Ankoku butō Hijikaty Tatsumiego - teatr ciała-w-kryzysie prezentuje się jako wyjątkowe pod każdym względem, wnikliwe studium ankoku butō (dosł. taniec ciemności) Hijikaty Tatsumiego, wielkiego japońskiego artysty i protoplasty nowatorskiego gatunku sztuki, jakim jest butō. Stanowi ona jednocześnie niezwykle cenne kompendium wiedzy na temat genezy, rozwoju i obecnej kondycji tego wielonurtowego, złożonego zjawiska, którym fascynuje się cały współczesny świat tańca. [dr hab. Beata Kubiak Ho-Chi]

Dr Katarzyna Pastuszak - teatrolog, tłumacz, tancerka/performerka, współtwórczyni Teatru Amareya, kurator Gdańskiego Festiwalu Tańca (Klub Żak). Ukończyła Skandynawistykę (UG) i Wiedzę o Teatrze (Akademia Teatralna, Warszawa) oraz Filologiczne Studium Doktoranckie UG (tytuł doktoratu „Ankoku butō Hijikaty Tatsumiego – teatr ciała-w-kryzysie”, 2010). Członek CID (International Dance Council), Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego, Rady Kultury Prezydenta Miasta Gdańska. W latach 2003-2007 realizowała w Klubie Żak Festiwal Tańca Butō. W 2010 wraz z Teatrem Amareya założyła Gdańską Szkołę Butō działającą przy Klubie Winda - Gdański Archipelag Kultury, gdzie prowadzi warsztaty i wykłady dotyczące butō. Prowadzi gościnne wykłady i warsztaty także na UG, ASP-Gdańsk, za granicą (Norwegia, Rosja, Japonia i in.). Występowała we wszystkich grupowych produkcjach Teatru Amareya 2003-2014 oraz w projektach z twórcami zagranicznymi – np. Dream Regime z Gekidan Kaitaisha z Tokio pokazywany w Polsce i Japonii (2007-2011), Caravan Project z Ang Gey Pin (2008), Ten ku Youran z Daisuke Yoshimoto (2006), Mandala życia i śmierci w reżyserii Atsushiego Takenouchiego (2005). W lutym 2011 razem z Teatrem Amareya występowała na scenie Morishita Studio - Tokio, w ramach projektu Dream Regime Project organizowanego przez Gekidan Kaitaisha. W lipcu 2014 autorski spektakl Nomadka w reżyserii Katarzyny Pastuszak zostanie zaprezentowany w Tokio na festiwalu Theatre X International Dance Theatre Festival. Autorka tłumaczeń zawartych w publikacji pod redakcją Jadwigi Majewskiej pt. Świadomość ruchu. Teksty o tańcu współczesnym (Ha!art, Kraków 2013).

Spis treści

Wstęp
Mój ukochany sensei
O książce
Metodologia badań i paradygmat badawczy
Materiały źródłowe
Kwerenda w Archiwum Hijikaty Tatsumiego i badania terenowe w Japonii
Uczestnictwo
Obserwacja spektakli i obserwacja uczestnicząca
Trudności badawcze
Źródła pisane – ogólny przegląd
Układ książki
Dodatkowe materiały audiowizualne i ilustracje
Cytaty i fragmenty podawane we własnym tłumaczeniu
Podziękowania
Uwagi odnośnie do pisowni
ROZDZIAŁ 1
Ankoku butō – teatr ciała-w-kryzysie. Definicja, terminologia, periodyzacja
Etymologia, zakres znaczeniowy i użycie terminów butō Ankoku butō
Od „tańca doświadczenia” do „tańca ciemności”
Problemy z definicją?
Periodyzacja Ankoku butō
ROZDZIAŁ 2
Geneza Ankoku butō
Geneza Ankoku butō – problem epistemologii Hijikaty
Dzieciństwo i młodość w Tōhoku – fakty
Szerszy kontekst narodzin Ankoku butō
ROZDZIAŁ 3
Od Kinjiki do Barairo dansu (1959–1965)
Wstęp
Pierwszy spektakl butō Hijikaty – Kinjiki (1959)
Od tańca jazzowego do sztywnego ciała – czyli trajektoria przemiany tańca Hijikaty. Sztywne ciało jako pierwsza realizacja ciała-w-kryzysie
Film Gisei (1959) – ofiarne ciało-w-kryzysie
Spektakle Banzai onna Yome – kolaż technik ruchowych i fabularność choreografii
Sztywność ciała i zawstydzenie – sposób tworzenia ciała-w-kryzysie pozacodziennej techniki ruchu oraz sposób zastąpienia fabuły zdarzeniami w ciele
Powracające zasady konstruowania ciała-w-kryzysie
Spektakl Anma (1963) – Ankoku butō problem syntezy
Anma – codzienność i skandal
Spektakl Barairo dansu
Tomato (1966) i Émotion metaphysique (1967)
Keijijōgaku (Emocja w metafizyce)
Ojune shō (1968)
Prototypy ciała-w-kryzysie
Asbestoskan i kluby nocne, czyli alternatywna droga butō
Klub nocny – laboratorium ciała-w-kryzysie
Shibusawa Tatsuhiko – lot ku przestrzeni „nieznanego”, czyli kilka uwag dotyczących trajektorii rozwoju tańca
Hijikaty Tatsumiego (1959–1965)
Hijikata versus
Droga awangardy Hijikaty – czyli prawdziwy terror i przemodelowanie pojedynczego człowieka
ROZDZIAŁ 4
Preludium „notacyjnego butō”– spektakl Nikutai no hanran i nowe oblicze ciała-w-kryzysie
Hijikata Tatsumi to nihonjin – Nikutai no hanran (1968)
Hijikata, Hosoe, Kamaitachi problem powrotu do Tōhoku
ROZDZIAŁ 5
„Notacyjne butō” – krystalizacja Ankoku butō jako teatru ciała-w-kryzysie
Wstęp
Hangidaitōkan
Eksperymenty 1968–1972
Hijikata i kino nurtu eroguro nonsensu
Shiki no tame no nijūnanaban (1972) – „kanoniczne butō”
„Japońskość” dojrzałego Ankoku butō
Notatniki i instrukcje butōfu złożoność choreografii dojrzałego Ankoku butō
Światło, kostiumy, rekwizyty, konstrukcje scenograficzne
Subtelna erotyka Ankoku butō
Kolaż, montaż i surrealistyczne zderzanie różnych rzeczywistości
Kostiumy i scenografia w okresie „notacyjnego butō”
ROZDZIAŁ 6
Instrukcje butōfu w metodzie choreograficznej i treningowej „notacyjnego butō” Hijikaty – ewokowanie ciała-w-kryzysie za pomocą słów i obrazów
Wstęp
Uwagi ogólne dotyczące techniki ciała wokresie „notacyjnego butō”
Co to jest instrukcja butōfu?
„Instrukcje bólu” – zapis głównych zasad Ankoku butō
Butōfu ideokinetyka
ROZDZIAŁ 7
Omówienie głównych zasad butō na przykładzie praktycznego wykorzystania instrukcji ōfu Hijikaty
Wstęp
Warsztat 1 – Mikami Kayo
Warsztat 2 – Seisaku Kachi
Warsztat 3 – Waguri Yukio
Podsumowanie
Zakończenie
Bibliografia
Aneksy
Aneks I – Dyskurs butō – Ankoku butō i butō w świetle najnowszych badań
Aneks II – Chronologia Ankoku butō Hijikaty Tatsumiego
Aneks III – Biogramy osób i grup artystycznych
Aneks IV – Wyjaśnienia wybranych pojęć i terminów
Aneks V – DVD Butōfu z prezentacją praktycznego wykonania wybranych instrukcji butōfu Hijikaty wykonaną przez japońską tancerkę butō Kawamoto Yuko uczennicę Wagurego Yukio na potrzeby książki (luty 2010)
Indeks osób
Indeks rzeczowy