Refleksja metafizyczna stanowi niewątpliwie jedno z najważniejszych pól problemowych sztuki w ogóle, a literatury w szczególności. Jej naukowy opis wydaje się dlatego niezbędny i dobrze się stało, że powstała kolejna – ciekawa i ważna – książką na ten temat. [Jej] autorzy […] postanawiają przebadać i opisać zjawiska dziejące się na marginesach tego – jak powiedziałby Herbert – wielkiego procesu, w momencie, gdy filozofowie przyznali już zwycięstwo bogom przygodności. Pytają o dalsze losy pokonanej, zdawać by się mogło, potrzeby duchowości i religijności, przekonując przy okazji, że marginesy, o których mowa są nie tylko szerokie, ale i bogate w arcydzielne owoce artystycznych poszukiwań i że także z tego powodu warto poświęcać im uwagę. […] Lektura prezentowanych studiów interpretacyjnych przekonuje, że metafizyczna skłonność w wieku XX i XXI,  „wypalona w epoce pieców” i podważona w myśli filozoficznej, odradza się jako niepewne, ale tym bardziej usilne pragnienie sensu, pragnienie duchowości, wreszcie jako potrzeba wspólnotowego poszukiwania Boga, czyli religii. To trzy wielkie tematy […] tomu. (dr hab. Agata Stankowska-Kozera, prof. UAM)

Edyta Sołtys-Lewandowska – dr nauk humanistycznych, publikowała w Pamiętniku Literackim, Ruchu Literackim, Polonistyce, Pro-Arte. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół twórczości kobiet, związków poezji z religią i filozofią oraz poezji najnowszej.

Spis treści

Wstęp

Część I. W kręgu metafizyki
Edward Balcerzan
Religijne i metafizyczne horyzonty polskiej liryki
Anna Szóstak
Metafizyka ostateczności: eschatologiczny wymiar mitu w ostatnich tomach poetyckich Jarosława Iwaszkiewicza
Joanna Dembińska-Pawelec
Metafizyczna wizja niebiańskiej przestrzeni w późnej poezji Czesława Miłosza
Leszek Zwierzyński
Joanna Grądziel-Wójcik
„Wyścig z suknią”. O pewnym wątku metafizycznym we współczesnej poezji kobiet
Agnieszka Kwiatkowska
Metafizyka w poezji Juliana Przybosia i Uty Przyboś
Katarzyna Szewczyk-Haake
Różnica, albo Jak brać przykład z malarza, będąc poetą. Metafizyka w Czarnym kwadracie Tadeusza Dąbrowskiego
Grzegorz Pertek
Przekreślony początek: Krynicki i Herbert
Paweł Paszek
Ślad: moment. Trzy warianty poe-teo-logiczne (Wat, Krynicki, Szlosarek)
Joanna Popławska
Czy wiara pomaga w cierpieniu? O metafizyce w reportażach Wojciecha Tochmana

Część II. W kręgu duchowości
Jacek Brzozowski
Prolegomena do historii wierszy chrystologicznych Tadeusza Różewicza
Krystyna Pietrych
Jak medytują poeci?
Agnieszka Czyżak
Bądź wola Twoja? „Dwa fiaty” Justyny Bargielskiej
Beata Przymuszała
Duchowość w czasie Zagłady. Wokół Cadyka i dziewczyny Anny Boleckiej
Anna Szwarc Zając
„Jeżeli istnieje jakaś tajemnica, ja ją poznam” - poszukiwania duchowe w  twórczości Liany Millu

Część III. W kręgu religii
Wojciech Kudyba
Figura mesjasza w prozie po 1989 r.
Lidia Banowska
"Przeczyć, wierzyć i całkowicie wątpić" - Pascalowskie antynomie wiary w poezji Czesława Miłosza
Karol Maliszewski
„Jezus tędy przechodził”. Funkcje retoryki religijnej w młodej poezji lat 80-tych (na wybranych przykładach)
Anna Spólna
Wiersze „smoleńskie”. Neomesjanizm w poezji polskiej po 10 kwietnia 2010 roku
Katarzyna Wądolny-Tatar
Akwatyczna i luministyczna wyobraźnia religijna Zbigniewa Jankowskiego (poezja senilna)
Magdalena Piotrowska-Grot
Edyta Sołtys-Lewandowska
Figura Pana w najnowszej poezji polskiej
Katarzyna Kantner
O religijności z marginesu. Dyskurs postsekularny w prozie Olgi Tokarczuk
Agata Lewandowska
Myśl religijna Ryszarda Przybylskiego i Jerzego Nowosielskiego.  W kręgu podobieństw i różnic
Aleksandra Chylewska-Tölle
Dylematy współczesnego sługi Bożego. Postać kapłana a strategie tożsamościowe w prozie niemieckiej XXI wieku
Anna Szyndler
Doświadczenie wiary we współczesnym niemieckim dramacie. Dea Loher i jej pytanie o Boga
Małgorzata Dambek
Słowa z nocy. Konwersja religijna w twórczości Pavla Straussa
Katarzyna Krysińska
Sakralizacja małej i wielkiej ojczyzny w poezji lubuskiej

Indeks osobowy