"Zebrane w niniejszym zbiorze szkice i studia w ogólnej liczbie ośmiu dotyczą kilku ważnych, niekiedy nawet szczególnie ważnych czy węzłowych problemów historii Polski, poczynając od wieków XVI-XVIII, aż po problemy historii najnowszej - sprawy Państwa Podziemnego, traktowane często jako swoiste tabu niektóre kwestie patologiczne, jakie przynosiła ze sobą okupacja niemiecka czy sowiecka, problemy tzw. prac przyszłościowych Państwa Podziemnego, jak i ciągle aktualny problem sporów wokół decyzji o powstaniu warszawskim. Niektóre moje teksty, publikowane za granicą (a obecnie po raz pierwszy dostępne w rozszerzonej wersji w języku polskim), bądź ogłaszane w czasopismach i pracach zbiorowych, nieraz są dziś trudne do uzyskania lub giną w szumie informacyjnym, jakim nieuniknienie w dobie Internetu i istnienia setek czasopism historycznych w skali europejskiej staje się praca historyka, zwłaszcza początkującego. Stąd myśl zebrania tych kilku tekstów, ogłaszanych głównie w latach dziewięćdziesiątych, celem ułatwienia do nich dostępu badaczom, a także, z uwagi na syntetyczny charakter tych studiów, szerszemu gronu miłośników narodowej historii."

Stanisław Salmonowicz

SPIS TREŚCI

Przedmowa

Nieograniczona władza szlachcica polskiego w jego posiadłościach

O tolerancji religijnej w "modelu polskim" (XVI-XVIII w.)

Procesy o czary w Polsce. Próba rozważań modelowych

   I. Geografia polskich procesów o czary

   II. Chronologia polskich procesów o czary

   III. Liczba ofiar i mechanizmy procesów o czary

Polski wiek XIX

Patologie społeczne okresu okupacji hitlerowskiej

Polskie Państwo Podziemne - jego struktury cywilne

   Wstęp

   U progu okupacji

   Początki organizacji Państwa Podziemnego

   Budowa Polskiego Państwa Podziemnego: połowa 1940 - jesień 1941 r.

   Struktury Polskiego Państwa Podziemnego w latach 1941-1943

   Stronnictwa polityczne i reprezentacja polityczna w Polskim Państwie Podziemnym

   Delegat Rządu na Kraj i jego administracja

   Główne kierunki działań Polskiego Państwa Podziemnego

   Walka cywilna i jej formy

   Podziemny wymiar sprawiedliwości

   Działania przyszłościowe

   Ostateczny kształt Państwa Podziemnego w 1944 r.

   Po powstaniu warszawskim

   Porwanie przywódców Polski Podziemnej i Proces 16

   Testament Polski Podziemnej

Polityczna geneza powstania warszawskiego

Wizje Polski w pracach Delegatury Rządu na Kraj i "Teczki" - Administracji Wojskowej ZWZ-AK

Wykaz pierwodruków