Książka przynosi opis XX-wiecznych dziejów kategorii wyobraźni oraz przedstawia jej funkcje w poezji Bolesława Leśmiana, Józefa Czechowicza, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i Tadeusza Nowaka. Zestawiając czterech wskazanych twórców, autorka wytyczyła imaginatywną linię w historii polskiej literatury minionego wieku, biegnie ona w poprzek dotychczasowych uporządkowań. Anita Jarzyna przyjęła, że pierwszym tematem twórczości interesujących ją autorów jest wyobraźnia. Jako że wszyscy oni unikają metarefleksji, badawczemu oglądowi poddała obrazy i tematy, z których wyprowadziła autorską koncepcję pisma wyobraźni, zaświadcza ono o stwórczej, apotropeicznej mocy języka. Autorka ukazuje, jak wiersze w nim zapisane stają się swego rodzaju autotematyczną opowieścią.
Książka zdaje sprawę z badań zakrojonych z rozmachem i rzetelnie przeprowadzonych. Znakomicie poświadcza rozległą erudycję, świetny słuch literacki i nieprzeciętny talent interpretacyjny autorki. Jest świadectwem lektury uważnej i wnikliwej – skoncentrowanej na wierszach, wsłuchanej w ich niepowtarzalną dykcję, wiernej wziętym na warsztat idiomom poetyckiej wyobraźni. Jednocześnie ta zorientowana interpretacyjnie i pozostająca „blisko wiersza” lektura wnosi istotne novum w historycznoliteracką wiedzę o jednym z kluczowych nurtów polskiej liryki nowoczesnej i może okazać się istotnym elementem całościowego obrazu polskiego modernizmu – obrazu, którym wciąż nie dysponujemy.
Z recenzji prof. dr. hab. Pawła Próchniaka
Reprezentująca wysoki poziom naukowy, posiadająca przy tym duże walory literackie książka Anity Jarzyny będzie cennym uzupełnieniem obowiązkowych lektur polonistów i nieobowiązkowym przewodnikiem dla wszystkich zainteresowanych poezją XX wieku i wyobraźnią poetycką.
Z recenzji prof. dr hab. Anny Czabanowskiej-Wróbel
SPIS TREŚCI
Wykaz skrótów
Podziękowania
Część pierwsza. Sto lat wyobraźni
I. Wyobraźnia i ból zębów
Trzy ciągi dalsze, czyli o tym, że łąki są historyczne
Słowa do przekładu (anakruza)
Wyobraźnia w tytule (rytm właściwy)
…i pismo (w tytule)
Ból zębów (i przypis do drugiego epigrafu)
Urodzeni 22 stycznia i inne zbiegi okoliczności
Płyną. Wskazówki nawigacyjne
II. Wynurzenia wyobraźni
Rozdział I. Leśmian, czyli początek
Za duzi
Marzenie i wyobraźnia
Listy (do) marzyciela
Ogród zaniechany
Za duży na marzyciela
Sad i znój
Klechda jako reguła
Rosnący
Leśmian – „patriarcha” wyobraźni?
Rozdział II. Opisanie wyobraźni
Kamień
Mądrość imiesłowu
Poemat z kluczem
Rozdział III. „Wyobraźnia – oskarża(m)” (Baczyński)
Klucz do wyobraźni
W głąb baśń
Rozdział IV. Psalm wyobraźni
Pierwsza strata i proteza
Doświadczenie nawiasu
Mneme
Kulejąc. Psalm wyobraźni
Część druga. (Prze)Moc imienia..135
Rozdział V. Bez-imię (Dziewczyný)
Rozdział VI. Czechowicz. Czytanie (z) imienia
Rozdział VII. Imiona (Baczyńskiego) czyniące
Przypuszczenie
Baczyński i Basia
„Porom na opak”
Bugaj i Barbaryzm
Dar
Większe imię
Rozdział VIII. Wołanie po imieniu
Imię obce, imię złowróżbne, biedne imię
Jedno imię żydowskiego losu
Związani imieniem
Imię odziedziczone – po trzykroć
Część trzecia. Cztery fiaty
Rozdział IX. Leśmian: „z tamtej strony” wiersza
Rozdział X. Czechowicz: „wszystko, co z liter”
Rozdział XI. Baczyński: zwierzęta na dukcie (pisma)
Rozdział XII. Nowak: „przez kolędę” (wyobraźnia)
Część czwarta. Sekretne stodoły
Epikruza
Stodoła, PL
Hrubieszów, przedświat
Przy ulicy Przestrzelskiej
Lublin, rampa
Stodolenie paralelne
Sikorzyce, „obrzeża (Zagłady)”
„Ten biały szkielet w stodole”, w wierszu
Sto-doły, „ze stu światów”
Zakończenie. Stało się (za) sprawą wyobraźni. Prolegomena
Bibliografia
Streszczenie
Summary
Indeks nazwisk
