Jak funkcjonował świat prawosławnych wiernych, gdy wokół upadało stare uniwersum, zaś kolejne zwroty dziejowe stawiały coraz to nowe wyzwania, najpierw niszcząc Kościół, potem wywołując go z niepamięci i umieszczając po prawicy władz państwowych? (…) nowy ustrój niósł nowe zagrożenia, mierzył w samo serce świadomości religijnej, na inny sposób niż poprzedni roztapiając świętość w obojętności sekularnej. Jak reagowała na to wspólnota prawosławna? Podczas gdy w świeckim społeczeństwie krystalizował się w różnych obszarach – nazwiemy je dalej ontologicznym, antropologicznym i etycznym – nowy obraz świata, religijne uniwersum ulegało własnym transformacjom. Czy te dwa procesy toczyły się w jakiejś synergii? Czy głęboko wierzący i związani z Kościołem prawosławni otwarci byli na zewnętrzne zmiany selektywnie? (…) Te pytania wymagały zbadania nie tyle opinii i zachowań, ile idei i obrazów składających się na porządek symboliczny tej grupy społecznej i organizujących jej obraz uniwersum. Interesowały mnie imaginaria wspólnoty prawosławnej wynikające z dynamicznie zmieniającego się kontekstu historycznego.

Fragment

Książkę Marii Rogińskiej warto i trzeba zaprezentować polskiej publiczności czytającej. Nie tylko (choć głównie) z racji merytorycznych, ale też z powodów natury zewnętrznej. Mam na myśli sytuację geopolityczną, w jakiej teraz żeśmy się znaleźli (…) Książka została napisana w stylistycznie jednorodnym języku, niekiedy wręcz z pisarską maestrią. Toteż godna jest uwagi i namysłu, nie tylko w kręgach naukowców, badaczy literatury, folkloru czy, szerzej, kultury, ale również w gremiach politologów i zawodowych polityków.

Ks. prof. dr hab. Jan Sochoń

SPIS TREŚCI

Wstęp
Część I. „Liche dziewięćdziesiąte”
Rozdział 1. Kryzys w państwie – kryzys w Kościele?
Rozdział 2. Nowy świat
2.1 Nowa przestrzeń
2.2 Nowy czas
2.3 Dusza rosyjska i „implant” racjonalizmu
2.4 Ciało zdrowe, ciało chore
2.5 Wartości: w połowie drogi
Część II. Uwagi teoretyczne i metodologiczne
Rozdział 1. Mit, narracja, obraz świata
Rozdział 2. Wspólnota i jej teksty
Rozdział 3. Procedura badawcza
Część III. Uniwersum prawosławne
Rozdział 1. Granice dyskursu: scenerie, bohaterowie, tło temporalne
1.1 Sacrum i profanum: czy świat podzielony?
1.2 Bohaterowie: wizerunki i funkcje
1.3 Chronotop kryzysu i obrazy epok
Rozdział 2. Ontologia uniwersum prawosławnego: przestrzeń
2.1 Mapa polityczna: centra i granice
2.2 „Świat”–chaos i „świat”–antykosmos
Rozdział 3. Ontologia uniwersum prawosławnego: czas
3.1 Czas świecki, czas święty
3.2 Struktura i kierunek czasu
3.3 Poruszanie się w czasoprzestrzeni: chronotop drogi
3.4 Teraźniejszość, przeszłość, przyszłość
Rozdział 4. Świadectwo antropologii
4.1 Zwodniczy rozum, czysta dusza
4.2 „Szczeliny” cielesności
4.3 Tekst ciała
Rozdział 5. Żyć „normalnie” czy żyć „naprawdę”?
5.1 Norma i jej naruszenie. Wydarzenie fabularne
5.2 Jak żyć „normalnie”? Krytyka „świata”
5.3 Jak żyć „naprawdę”? Wartości i cnoty prawosławnych
Rozdział 6. Zanurzeni w „świecie”: próba podsumowania
Zakończenie
Załącznik: Opowieści prawosławne
Zbiór I (Lata 1991–1993)
Zbiór II (lata 2001–2003)
Bibliografia
Indeks nazwisk